برات یا حواله چیست؟

همانطور که می دانید فعالیت های تجاری در جهت بهبود بیشتر، دستخوش تراژدی تاریخ بوده اند و هم چنین با تغییرات شگرفی همراه بوده اند.

از مبادله کالا به کالا در تجارت تا ضرب سکه و چاپ اسکناس! که رفته رفته برای سهولت و به دلیل مشکلات حمل و نقلی که برای هر نوع پول داشتیم، اسناد تجاری به وجود آمدند، که انواع خاص خودشان را دارا هستند، در ادامه به توضیح هر یک از آنها می پردازیم:

برات یا حواله چیست؟

همانطور که در ابتدا گفتیم برای سهولت کار حمل و نقل اسناد تجاری به وجود آمدند که یکی از آن اسناد تجاری برات یا حواله است! که در واقع بر اساس آن شخصی از شخص دیگر می خواهد که مبلغی را در وجه یا حواله کرد یک فرد تعیین شده یا همان شخص ثالث در زمان مشخصی بپردازد!

یا اگر بخواهیم این مفهوم را ساده تر توضیح دهیم، باید بگوئیم به نوشته ای که از طرف طلبکار برای شخص بدهکار صادر می شود که آن شخص بدهکار در صورت تایید آن متعهد می شود که وجه برات را در زمان مشخص شده به طلبکار پرداخت کند، برات یا حواله می گوئیم. برای اطلاعات بیشتر این هم اضافه کنیم که در برات معمولا سه نفر وجود دارند:

• صادر کننده برات: که به برات کننده، برات نویس معروف است
• کسی که ملزم به پرداخت برات است؛ برات‌گیر، محال‌علیه
• کسی که مبلغ برات در وجه او پرداخت می‌شود؛ دارنده برات، محتال یا محال له

تاریخچه برات

آیا درباره ی سیستم بانکداری در ایران باستان چیزی می دانید؟ 

جالب است بدانید که این سیستم در ایران باستان پیشینه ای طولانی دارد، برات هم از این تاریخ طولانی جدا نیست، واژه برات ریشه در فارسی کهن دارد و همانطور که مشخص است، مفهوم <<برای تو>> را میرساند.

شرایط <<برات>> در قانون تجارت

بر اساس ماده ۲۳۳ قانون تجارت، شرایطی که باید در شکل ظاهری حواله در هنگام صدور آن رعایت شود به‌صورت زیر است:

• باید کلمه برات بر روی سند جهت تفکیک و تشخیص انواع اسناد مثل چک و سفته قید شود.
• به علت این که تاریخ قابلیت تغییر دارد باید با تمام حروف نوشته شود.
• نام شخصی حقیقی یا حقوقی که باید وجه برات را پرداخت کند، ثبت شود
• مبلغ برات باید به صورت عدد و حروف ثبت شود و در صورتی که دو مبلغ داشته باشید، باید مبلغ کم تر را لحاظ کنید.

در سر رسید برات 4 گونه تاریخ پرداخت وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:

• به رؤیت یا به دیدار؛ پرداخت برات توسط برات‌گیر به‌محض رؤیت آن ظرف ۲۴ ساعت.
• به وعده از تاریخ صدور برات؛ نشان‌دهنده اهمیت تاریخ صدور برات است.
• به وعده از تاریخ رؤیت؛ مثلاً ظرف دو ماه از تاریخ رؤیت برات.
• موکول به تاریخی معین؛ برات دارای تاریخ پرداخت باشد.

ظهرنویسی یا پشت نویسی چیست؟

فرض کنید که شخص ثالث به عنوان طلبکار وجه، سند را به شخص دیگری واگذار کند و آن دیگری به شخص دیگر! در نهایت فردی که سند در دستانش نقش می بندد دارنده نهایی محسوب می شود و کلیه افرادی که قبل از دارنده نهایی به جز شخص صادر کننده و شخص برات گیر، ظهر نویس هستند، یعنی در واقع اشخاصی که پشت سند برای منتقل شدن امضا کرده اند.

قبول برات یا عدم قبول (نکول)

توجه داشته باشید که اگر سند شما در زمینه های تجاری به کار رود ابتدا باید توسط شخصی به نام برات دهنده صادر شود، در حقیقت صدرو برات توسط برات دهنده می تواند با امضا و یا با مهر روی خودِ سند برات باشد. گام بعدی گام قبول برات است که توسط برات گیر قبول می شود، لازم به ذکر است که قبول برات توسط برات گیر الزامی نیست، حتی اگر به شخص صادر کننده برات بدهکار باشد. اما اگر قبول کرد موظف به پرداخت است و نمی‌تواند از تعهد خود امتناع کند. حتی اگر به شخص صادرکننده بدهکار نباشد، ممکن است درباره ی سند برات، با اصطلاحی تحت عنوان «نُکول» مواجه شوید. نکول یعنی اینکه شخص برات‌گیر، برات وجه آن را قبول نکند و بگوید من چنین براتی را قبول نمی‌کنم!

مزایا برات یا حواله

• عدم نیاز به جابه‌جایی مستقیم پول
• افزایش امنیت در معامله‌ها
• راحتی در مبادله و انبارش راحت

معایب برات یا حواله

• شفاف نبودن سیستم حواله‌ها
• ثبت غیرقانونی آن در برخی موارد
• به وجود آمدن حواله‌های تقلبی
• انتشار حواله بدون پشتوانه
•  

حال که راجع به برات یا حواله، از معروف ترین اصطلاحات بورسی دانستید، پیشنهاد ما به شما این است که اصطلاحات بیشتری را در دوره آموزش بورس، یاد بگیرید تا در نهایت بتوانید با بازار بورس به خوبی کار کرده و به بهترین نتیجه ها دست یابید.