پذیره نویسی، فرآیند و تشریفات پس از آن

احتمالا واژه پذیره نویسی شما را به اینجا کشانده است. کسانی که با بازار سرمایه آشنایی دارند ممکن است پذیره نویسی را با عرضه اولیه یکسان بدانند و به تفاوت آن ها توجه نکنند. اما یکی از اولین و مهم ترین مواردی که در مورد پذیره نویسی مطرح می گردد تعهد و تسهیل سرمایه گذاری افرادی است که به تامین مالی شرکت سرعت بیشتری می بخشند. پس در این مقاله به تمامی جنبه های پذیره نویسی خواهیم پرداخت.

تعریف پذیره نویسی

در پذیره نویسی سرمایه گذاران متعهد به تامین بخشی از سرمایه شرکت در ازای شراکت در سهام آن می شوند. به بیان دیگر، پذیره نویسی به معنای  روند خرید بخشی از سهام شرکت و تعهد به پرداخت وجه کامل اوراق خریداری شده به ناشر برای تامین مالی شرکت خود است.

شرکت های سهامی عام برای تامین سرمایه بخشی از سهام خود را به مردم می فروشند. یکی از قوانین تجارت این است که تمامی سرمایه شرکت توسط سهامداران یا خود موسسان شرکت باید متعهد شده باشد.

فرآیند پذیره نویسی

مانند هر عمل دیگری، پذیره نویسی نیز فرآیند مختص خود را دارد. بنابراین شرکت ها در صورت تمایل برای پذیره نویسی، موظفند این فرآیند را طی کنند. قدم اول برای این کار تهیه طرحی است که موسسان شرکت همگی بر آن توافق کنند. قدم دوم، شرکت موظف است طرح خود را به علاوه ی اظهارنامه و اساسنامه شرکت به اداره ثبت شرکت ها تحویل دهد. سپس مدارک تحول داده شده، توسط اداره ثبت شرکت ها بررسی شده و در صورت تایید و مطابقت مدارک با قانون، پذیره نویسی سهام اجازه انتشار اعلامیه خواهد داشت. سپس شرکت، اعلامیه خود را در روزنامه ای که قبلا تعیین کرده است، منتشر می کند. در این آگهی بانکی که سرمایه گذاران می توانند با مراجعه به آن تعهد سهام خود را انجام دهند ذکر می شود. در مرحله آخر افرادی که علاقه مند به تعهد سهام هستند می توانند از پذیره نویسی ها مطلع شده و در آن ها سرمایه گذاری کنند.

طبق قانون، باید به میزان حداقل 35 درصد از کل سرمایه شرکت تادیه شود. بنابراین، نیاز به تعهد کل سرمایه شرکت نیست و تنها با 35 درصد از آن، امکان پذیره نویسی وجود دارد.

برگه تعهد سهم

برگه تعهد سهم یا همان ورقه تعهد سهم، برگه ای است که سرمایه گذاران با تکمیل و امضای آن متعهد به پرداخت تعهد خود برای تامین مالی شرکت می شوند. البته سرمایه گذاران پیش از امضای ورقه تعهد سهم می توانند اساسنامه شرکت را مطالعه کرده و در صورت تمایل و پذیرش آن، امضا کنند. ضمنا از ورقه تعهد سهم دو نسخه تهیه می شود، یک نسخه از آن با مهر و امضای معتبر بانک به سرمایه گذار داده می شود.

ضمنا در برگه تعهد سهام موارد زیر لحاظ می شود:

• نام، آدرس اصلی، موضوع و مدت فعالیت شرکت
• سرمایه شرکت
• تعداد سهامی که سرمایه گذار متعهد می شود، مبلغ اسمی و مبلغی که سرمایه گذار همان موقع به صورت نقدی پرداخت می کند.
• هویت و نشانه کامل پذیره نویس
• هیئت مدیره شرکت های سهامی عام حداقل باید 5 نفر باشند. بنابراین تعداد سرمایه گذاران در پذیره نویسی باید به اندازه ای باشد که تعداد اعضای هیئت مدیره کمتر از 5 نفر نشود.

مهلت پذیره نویسی

بر خلاف تصور عمومی شرکت ها مهلت پذیره نویسی را تعیین نمی کنند بلکه تعیین آن به عهده سازمان بورس است. طول مدت پذیره نویسی نمی تواند بیشتر از 30 روز باشد اما در شرای خاص به درخواست موسسان شرکت و تایید سازمان بورس می توان تا 30 روز دیگر نیز مدت پذیره نویسی را تمدید کرد.

انواع پذیره نویسی

پذیره نویسی به دو شیوه انجام می شود; اول تعهد پذیره نویسی و دوم بهترین کوشش.

تعهد پذیره نویسی

در این روش اگر اوراق مدنظر در مهلت پذیره نویسی به حد کافی به فروش نرسد، سرمایه گذار متعهد به خرید اوراق باقی مانده است. به این سرمایه گذاران متعهد پذیره نویس گفته می شود.

در این شرایط اگر اوراق به فروش نرسد و باقی بماند، قراردادی با سرمایه گذار متعهد پذیره نویس نوشته می شود که طبق آن باید باقی اوراق بهادار را خریداری کند.

این روش یک مزیت عمده دارد و آن جلوگیری از امکان سفته بازی است. در روش تعهد پذیره نویسی قیمت گذاری سهام با دقت بیشتری انجام می شود و به ارزش واقعی آن نزدیک تر خواهد بود.

بهترین کوشش در پذیره نویسی

در این روش شرکت های تامین سرمایه می توانند تقاضای شرکت هایی پذیره نویسی خود را منتشر کرده اند را بپذیرند. اما در این روش شرکت ها متعهد به  خرید همه اوراق و یا اوراق باقی مانده نیستند.

بنابراین ممکن است در روش بهترین کوشش تمام اوراق منتشره به فروش نرسد.

تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه

• اولین تفاوت اساسی پذیره نویسی و عرضه اولیه در قیمت آن ها است. عرضه اولیه در بازه قیمتی مشخص قابل معامله است اما پذیره نویسی به قیمت اسمی 1000 ریال انجام می شود.
• دومین تفاوت میان این دو در مدت زمان اجرای آن است. مثلا برای عرضه اولیه مدت 2 ساعت می توان سفارش خود را ثبت کرد. البته این زمان متغیر است اما چیزی که مشخص است بیش از یک روز نیست! اما در خصوص پذیره نویسی 30 روز مهلت برای آن وجود دارد.
• پذیره نویسی یک فرآیند حقوقی است و برای اجرای آن  قوانین مشخصی وجود دارد. اما عرضه اولیه و ثبت سفارش آن برای سهاداران بسیار ساده تر است.

تفاوت عرضه اولیه و پذیره نویسی را به طور کامل بخوانید

جمع بندی

همواره پذیره نویسی یکی از راهکار های شرکت ها برای تامین سرمایه است. به همین علت بسیاری از آن ها با فروش اوراق بهادار شرکت به سرمایه گذاران این سرمایه را جذب شرکت کرده و از آن جهت گسترش خود استفاده می کنند.