سرویس نام اتریوم (ENS) چیست؟

احتمالا همه افرادی که تجربه پرداخت با استفاده از شبکه بلاک چین اتریوم را دارند، متوجه شدند که فرآیند پرداخت در این شبکه به دلیل وجود آدرس‌های طولانی این بلاک چین چقدر پیچیده و غیر عملی می باشد. میزان سهولت استفاده کاربردی از شبکه، از جمله موانع موجود بر سر راه پذیرش گسترده بلاک ‌چین‌های بزرگی مانند اتریوم می باشد. برای کاربران این شبکه، کار کردن و به ‌خاطر سپردن رشته‌ های ۴۲ کاراکتری آدرس‌ های اتریوم دشوار است. بنابراین سرویس ENS برای تبدیل رشته‌ های طولانی آدرس اتریوم به آدرس‌ های ساده‌ ایجاد شد. برای کامپیوترها، استفاده از این رشته‌ های طولانی هگزادسیمال یا شانزدهی کار دشواری نیست، در حالی که برای انسان ‌ها کار کردن با آن ها دشوار و پیچیده می باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی سرویس نام اتریوم (ENS)، ویژگی ها و کاربردهای متعدد آن بپردازیم.

ENS یا سرویس نام اتریوم  چیست؟

ENS یا سرویس نام اتریوم (Ethereum Name Service) که تعامل مستقیمی با شبکه بلاک چین اتریوم دارد، یک سیستم نام‌ گذاری توزیع‌ شده، باز و توسعه ‌پذیری می باشد که آدرس‌ های طولانی هگزادسیمال بلاک چین را می تواند به نام‌ هایی تبدیل کند که توسط انسان ها قابل‌ خواندن باشد. از طریق مقایسه ENS با سیستم نام دامنه می توان به درک بهتری از خدمات ارائه شده توسط این سرویس رسید. عملکرد این سرویس مشابه عملکرد DNS یا سیستم نام دامنه اینترنت می باشد. به این دلیل که خواندن آدرس‌ های کیف پول بلاک‌ چین‌ اتریوم همانند آدرس‌های پروتکل اینترنت، برای کاربران دشوار است. اگر برای دسترسی به یک وب‌ سایت، نیاز به تایپ شماره‌ ۱۱ رقمی IP بود، در صورتی که حتی یک عدد از این شماره توسط کاربر فراموش‌ می شد، دسترسی به وب سایت مورد نظر غیر ممکن می شد. بنابراین برای تبدیل IP آدرس‌های اینترنتی به نام‌های دامنه‌ قابل حفظ شدن و خواندن توسط انسان‌ها، سیستم نام دامنه (DNS) اینترنت ایجاد شد.

با این که در حوزه بلاک چین و ارزهای دیجیتال، پیشرفت‌های فناوری روز افزونی اتفاق می افتد، اما از سیستمی مانند آدرس‌های IP قدیمی همچنان استفاده می شود. کاربران برای این که بتوانند دارایی‌های دیجیتال را برای سایر کاربران ارسال کنند، به آدرس کیف پول طرف مقابل نیاز دارند. به خاطر سپردن این آدرس که از ۴۲‌ کاراکتر تشکیل شده تقریباً نا ممکن است و به دلیل برگشت ناپذیر بودن تراکنش‌ های بلاک چین، توصیه نمی‌شود. زیرا در صورت ارسال دارایی‌ها به آدرس اشتباه، امکان بازیابی آن وجود ندارد.

همچنین، برای افرادی که با این فناوری به تازگی آشنا شده‌اند، مواجه شدن با این رشته‌ های طولانی کاراکترها، چندان مطلوب نیست. در نتیجه مانعی بزرگ برای پذیرش گسترده و استقبال از بلاک چین و شبکه اتریوم ایجاد می شود. آدرس ‌های شخصی‌ سازی ‌شده این سرویس این امکان را به کاربران می ‌دهد تا با استفاده از نام دامنه ‌ای که قابل خواندن توسط انسان است، مدیریت دارایی‌های دیجیتال خود را انجام دهند. این سرویس قصد دارد تبدیل به نام‌ های کاربری وب 3 شود. این دامنه‌ها قادر به ذخیره سازی کیف ‌پول‌های دیجیتال، هش‌ های محتوا، وب‌ سایت ‌ها و ابرداده‌ها می باشند.

صاحبان این دامنه‌ ها می‌توانند تحت یک دامنه واحد ENS، همه کیف ‌پول‌های دیجیتال خود را متصل کنند و توکن های NFT و یا ارزهای دیجیتال دریافت نمایند. مالکان دامنه ها، همچنین کنترل کاملی بر دامنه‌ها و زیر دامنه ‌های خود دارند. افراد می‌توانند ضمن داشتن مالکیت دامنه‌ های مورد نیاز برای مصارف شخصی، برای خود و یا دیگران هم زیر دامنه‌ هایی ایجاد کنند. برای مثال در صورتی که فردی در این سرویس، مالک دامنه «name.eth» باشد، می تواند ضمن ایجاد زیر دامنه «pay.name.eth»، تغییرات دلخواه خود را نیز در آن پیاده سازی کند. کاربران با استفاده از این سرویس می توانند تراکنش ‌های خود را بدون نیاز به آدرس‌های پیچیده و طولانی و همچنین به‌ صورت غیر متمرکز و ایمن انجام دهند. با استفاده از این سرویس، به طور چشمگیری میزان اشتباه هنگام وارد کردن آدرس گیرنده تراکنش کاهش می یابد.

تاریخچه و تیم سازنده سرویس نام اتریوم (ENS)

این پروژه توسط دو نفر از بنیاد اتریوم به نام های الکس وان دو سانده (Alex Van de Sande) و نیک جانسون (Nick Johnson) راه اندازی شده است. البته این پروژه از سال 2018 به بعد و به رهبری نیک جانسون، در قالب یک سازمان متفاوت تحت عنوان (True Names) به‌ کار خود ادامه داد. شرکت True Names یک شرکت سنگاپوری است که تیمی از توسعه ‌دهندگان با تجربه زبان سالیدیتی (Solidity) دارد. البته برخی افرادی که قبلا با بنیاد اتریوم همکاری می‌کردند نیز در این شرکت حضور دارند.

این پروژه در سال 2021، میان کاربران این سرویس، توکن‌ های ENS را توزیع کرد و زیر‌ نظر شرکت True Names یک سازمان خود گردان غیر متمرکز (DAO) را برای مدیریت آن ایجاد کرد. دارندگان این توکن‌ می‌توانند به‌ عنوان سهام شرکت True Names، از دارایی‌های خود استفاده کنند. دارندگان این توکن، همچنین دارای حق رای در رابطه با تغییرات پروتکل، تصمیمات مربوط به قیمت ‌گذاری و همچنین نحوه مدیریت دارایی ‌های خزانه این شرکت هستند. یکی از مواردی که در روند توسعه این پروژه نقش مؤثری را ایفا کرده، اضافه کردن توکن‌های ENS به مدل تأمین سرمایه می باشد. این توکن‌ها را می‌ توان در صرافی‌ ها با سایر ارزهای دیجیتال و دلار آمریکا مبادله کرد. به این ‌ترتیب، برای توسعه ‌دهندگان این پروژه، سیستم حمایت مالی مناسبی فراهم شده است.

نحوه کار سرویس نام اتریوم (ENS)

همان‌ طور که گفته شد، بین ENS و DNS شباهت هایی وجود دارد و هر دو در فضاهایی متفاوت، نیازهای یکسانی را برآورده می کنند. آنها همچنین دارای عملکرد مشابهی هستند، زیرا بر اساس ساختار نام‌ های سلسله ‌مراتبی Dot-Separated (جدا شده با نقطه) که با عنوان «دامنه» (Domains) شناخته می‌شوند، کار می‌کنند. دامنه‌های سطح‌ بالا تحت مالکیت و کنترل قراردادهای هوشمندی می باشند که جامعه آن‌ها را Registrars یا ثبت کننده می‌نامد، از جمله این دامنه ها می توان به «eth.» و «test.» اشاره کرد.

قوانین مربوط به مدیریت توزیع زیر دامنه‌ها، توسط این ثبت‌ کننده‌ها تعیین می شود. افراد می ‌توانند برای ایجاد دامنه خود، قوانین قراردادهای ثبت‌ کننده را دنبال کنند. پشتیبانی از ورود و انتقال دامنه‌ هایی که قبلا نیز در اختیار کاربر بوده است، یکی از ویژگی‌های منحصر به ‌فرد این سرویس می باشد. مطابق ساختار سلسله ‌مراتبی این سرویس، مالکان هر دامنه کنترل کاملی را بر تنظیمات زیر دامنه‌ ها در هر سطحی دارند. بنابراین، اگر فردی به‌ نام john دامنه ای تحت عنوان «john.eth» داشته باشد، زیر دامنه ای تحت عنوان «pay.john.eth» نیز می تواند برای خود ایجاد کند و بر روی آن تنظیمات دلخواه خود را اِعمال کند.

این تنظیمات برای دیگران و یا خود کاربر می توانند انجام شوند. در نتیجه در توزیع آزادانه دامنه‌ها، دست مالکان را باز می ‌گذارد. در شبکه اصلی اتریوم و شبکه‌ های آزمایشی دیگر، این سرویس به‌ صورت یکسان فعالیت می‌کند. یعنی در صورتی که کاربری از کتابخانه جاوااسکریپت ENS.js و یا سایر اپلیکیشن ها استفاده کند، این سرویس اقدام به شناسایی شبکه مورد تعامل کاربر می‌کند تا خدماتی متناسب با آن ارائه دهد. سیستم ENS شامل دو عنصر مهم یعنی ثبت‌کننده‌ها و حل‌کننده‌ها (Resolvers) می باشد. برای درک بهتر نحوه عملکرد ENS، به بررسی دقیق ‌تر این عناصر می پردازیم. 

ثبت‌کننده‌ ها

از طریق رجیستری (Registry) یا همان عملکرد ثبت ENS، ثبت دامنه انجام می‌شود و شامل قرارداد هوشمندی می باشد که فهرستی از همه دامنه‌ها و زیردامنه‌ها را نگه داری می کند. ریجستری 3 نوع داده حیاتی را باید برای پیگیری دامنه‌ها ذخیره کند:

1- حل‌ کننده دامنه

2- صاحب دامنه

3- TTL (مدت‌ زمان باقی ‌ماندن) و نگهداری از داده‌های مربوط به دامنه

صاحب دامنه می‌تواند حساب خارجی یا قرارداد هوشمند باشد. ثبت ‌کننده در واقع نوعی قرارداد هوشمند می باشد که دارای یک دامنه مشخص است. این قراردادها می ‌توانند زیر دامنه هایی را برای کاربران دنبال کننده قوانین قرارداد، عرضه کنند. بنابراین مالک دامنه قادر به انجام اقدامات زیر می باشد:

- انتقال مالکیت دامنه

- مشخص کردن مدت ‌زمان باقی ‌ماندن اطلاعات و تعیین حل ‌کننده دامنه

- تغییر مالکیت زیردامنه‌ها

- کار رجیستری سرویس نام اتریوم آسان است و مسئول رهگیری نام و حل‌ کننده دامنه‌ می باشد.

حل ‌کننده‌ ها

حل‌ کننده‌ ها فرآیند تبدیل نام به آدرس را بر عهده دارند. قرارداد هایی که اقدام به پیاده سازی استانداردهای مرتبط می کنند، در این سیستم به‌ عنوان حل‌ کننده می توانند مشارکت داشته باشند. از طریق فرآیند EPI (استاندارد سازی پیشنهادهای بهبود اتریوم)، در هر زمانی امکان تعریف انواع شناسه‌های جدید وجود دارد. فرآیند حل‌ کردن در این سرویس، شامل دو مرحله می باشد:

1- مرحله اول درخواست از ثبت‌ کننده است و این درخواست جهت پیگیری حل‌ کننده ‌ای می باشد که مسئول نامی ویژه است.

2- درخواست از حل ‌کننده مرتبط برای پاسخ دادن

توکن ENS چیست؟

توکن ENS یک توکن کاربردی و حاکمیتی مبتنی بر استاندارد 20-ERC می باشد. کاربران با استفاده از این توکن می توانند ضمن مطرح کردن پیشنهاد های خود در دائوِ ENS، در رابطه با آنها نیز رأی‌گیری کنند. اعضای دائو، دارندگان توکن‌های ENS هستند. پیشنهادهای مطرح شده از طرف این توکن، می تواند تعیین کننده مسیر آینده این پروتکل باشد. دارندگان این توکن، به طور کامل کنترل‌ و مدیریت این دائو را بر عهده دارند.

سقف عرضه این توکن 100 میلیون واحد می باشد که نصف آن ها در خزانه دائو نگه‌ داری می‌شود. 25% از آنها نیز طی یک ایردراپ ویژه به کاربرانی داده شد که برای دریافت دامنه ENS تا پیش از 31 اکتبر 2021 ثبت ‌نام کرده بودند. هر کاربر با توجه به مدت ‌زمانی که دامنه ENS را داشته، توکن دریافت کرد.

ویژگی‌های ENS

با استفاده از قرارداد هوشمند اتریوم، سرویس نام اتریوم ساخته شده است، به همین دلیل تمام مزایای این شبکه را دارد. این سرویس دارای سطح امنیت و حریم خصوصی بالایی می باشد. قرار است آینده اپلیکیشن‌ های غیر متمرکز (dapp) بلاک چین اتریوم و وب 3، مبتنی ‌بر زیر ساختی غیر متمرکز و باز باشد. بنابراین، فقط ایجاد سرویسی برای ارائه نام‌های دامنه و استفاده از ساختاری مشابه اینترنت فعلی منطقی به ‌نظر می‌رسد. ENS با قراردادهای هوشمند و سایر اپلیکیشن‌ های ساخته ‌شده روی شبکه اتریوم می‌تواند به‌ راحتی تعامل داشته باشد، زیرا از اکوسیستم فعلی اتریوم بهره می‌برد. مالکیت و استفاده از دامنه‌های ENS دارای مزایای متعددی می باشد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- می توان تعدادی سرویس وب را در قالب یک سرویس ترکیب کرد.

2- در قالب آدرسی واحد می توان داده‌ها و اطلاعات آدرس‌های آنلاین را جمع کرد.

3- مالکیت و کنترل هویت ذخیره‌ سازی مرکزی بر عهده کاربر است.

4- آدرس ‌های مربوط به سایر شبکه‌ها از جمله لایت کوین و بیت کوین را رهگیری می کند.

5- برای انجام عملکردی خاص در زمان دریافت دارایی، می توان نام ENS را به آدرس قرارداد هوشمند پیوند داد.

6- برای میزبانی از وب‌ سایتی که در مقابل سانسور سرویس نام اتریوم مقاوم است، می توان دامنه ENS را به IPFS پیوند داد. 

7- برای اهداف متفاوت می توان زیر دامنه متصل به آدرس‌های متفاوت داشت. 

کاربردهای سرویس نام اتریوم (ENS)

سرویس نام اتریوم آدرس ‌های طولانی را با دامنه‌هایی که برای انسان ها قابل خواندن هستند، جایگزین می کند که در واقع اصلی ‌ترین کاربرد این سرویس می باشد. این امر باعث تسهیل روند عملیات ارزهای دیجیتال می شود. ENS باعث صرفه جویی در وقت کاربران می شود. از دیگر کاربردهای این سرویس می توان به کاهش احتمال اشتباه تایپی هنگام وارد کردن آدرس در زمان اتصال به اپلیکیشن غیر متمرکز جدید و یا ارسال دارایی اشاره کرد.

توسط دامنه‌های ENS شخصی‌ سازی جزئیات کیف ‌پول‌ها صورت می گیرد، به همین دلیل کار افرادی که قصد ارسال دارایی را دارند، آسان ‌تر می‌شود. این ویژگی باعث به حداقل رسیدن میزان فعالیت های متقلبانه برای سرقت دارایی‌های کاربران و جعل هویت می شود. همچنین دامنه‌های سرویس نام اتریوم می ‌تواند تبدیل به قلب تپنده وب 3 شود. این سیستم بومی برخلاف سیستم نام دامنه اینترنت، آسیب ‌پذیری بسیار کمتری در برابر حمله هکرها دارد زیرا در اکوسیستم اتریوم از شفافیت و امنیت این بلاک چین استفاده می کند.

این سرویس از طریق در دسترس ‌تر کردن ارزهای دیجیتال، باعث افزایش پذیرش آن‌ها شده است. همچنین باعث افزایش دسترس‌ پذیری ارزهای دیجیتال و کاهش میزان پیچیدگی آنها می شود؛ زیرا تحت یک پیوند، تمام وب‌ سایت‌ ها، کیف ‌پول ‌ها و زیر دامنه‌ها را به‌هم مرتبط می‌کند. با بهبود دسترسی کاربران جدید به رمز ارزها، در بلند مدت افزایش پذیرش این صنعت اتفاق خواهد افتاد.