در بورس اوراق بهادار ایران، ناظر بازار ممکن است به دلایل مختلفی اقدام به تعلیق نماد ها نماید. ناظر بازار را در واقع می توان مانند افسر راهنمایی و رانندگی دانست بطوریکه دستورات و فرامین آن مقدم بر تمام آیین نامه ها و دستورالعمل هاست. به طور کلی ناظر، بازار را رصد می کند و کارهای اطلاع‌رسانی و امنیت بازار را انجام می دهد. هر گونه مواردی که نیاز است تا به اطلاع سهامداران برسد را ناظر بازار انجام می دهد مانند اعلام تعلیق و توقف و بازگشایی سهام و تغییر در روند معاملات. مثلا ممکن است نمادی بعد از ساعات معمول بورس معامله شود. این اتفاق بعضی اوقات برای سهم های عرضه اولیه ای رخ می دهد. به طور کلی هرگونه تغییراتی که مغایر با دستورالعمل ها و رویه های قبلی باشد را ناظر بازار اعلام می کند.
ساعات و جزئیات عرضه اولیه ها، پذیره‌نویسی ها و یا اعلام مجامع شرکت ها و سایر اطلاعاتی که لازم است در حین بازار سهام داران بدانند، از طریق پیام ناظر بازار اعلام می شود. همچنین ناظر بازار اگر حس کند که تقلب یا دستکاری در معاملات انجام گرفته است، می تواند بعد از تایم معاملات، یعنی بعد از ظهر هر روز کاری، یک سری از معاملات را باطل کند.
همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، یکی از وظایف ناظر بازار تعلیق نماد می باشد. تعلیق نماد یعنی جلوگیری از انجام معامله یک نماد به مدت بیش از ۵ روز کاری. این تعریفی است که در آخرین دستورالعمل سازمان بورس آمده است. البته استثنائاتی هم وجود دارد که با نظر ناظر بازار انجام میشود.
آیا ممکن است یک نماد به مدتی طولانی مشمول تعلیق باشد؟ بله! برای نمونه نام چند شرکت را مثال می زنیم که به مدت طولانی تعلیق بوده و یا هنوز نیز مشمول تعلیق نماد می باشند. تعلیق هر کدام از این نمادها دلایل خاص خود را دارد. به عنوان مثال شرکت کاشی اصفهان از سال ۹۲ متوقف شده است. و یا کنتور سازی ایران که، از سال 95 متوقف شده است. مثال دیگر، شرکت تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی می باشد که اخیرا و در زمستان سال 99 مشمول تعلیق نماد شده و تا کنون و در زمان نگارش این مقاله نیز همچنان نماد آن بازگشایی نشده است. پس به صورت استثنا، شرکتهایی داریم که برای مدت های طولانی متوقف هستند.
دلایل تعلیق نماد در بورس
عدم افشای به موقع اطلاعات با اهمیت توسط ناشر
منظور از ناشر در اینجا همان شرکتیست که نماد آن در بازار معامله می شود. این شرکت باید اطلاعات با اهمیت را به موقع نشر کند. اطلاعات با اهمیت شامل اطلاعات با اهمیت الف و اطلاعات با اهمیت ب هستند. به طور کلی اگر این اطلاعات خیلی اهمیت داشته باشد و روی سودآوری شرکت اثر گذار باشد، از نوع الف و اگر اهمیتش در سودآوری شرکت نباشد، اطلاعات با اهمیت از گروه ب است. برای جزئیات بیشتر درباره ی اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب می توانید مقاله ی بستن نماد را مطالعه نمایید.
بنابراین اگر اتفاقی برای شرکت بیفتد، چه مثبت و چه منفی، مثل اینکه یک قرارداد جدیدی بسته شود، آتش‌سوزی رخ دهد و یا شرکت در آستانه ورشکستگی باشد، شرکت موظف است به موقع این اطلاعات را در اختیار سهامداران قرار دهد. اگر اطلاع رسانی به موقع نباشد، ناظر بازار میتواند نماد را تعلیق کند.
تقلب یا دستکاری اطلاعات منتشر شده
شرکت‌ها موظفند برابر قانون سازمان بورس، اطلاعات و صورت مالی خودشان را منتشر کنند. یک سری از اطلاعات باید ماهانه منتشر شوند و یک سری دیگر ۳ ماهه و یک سری دیگر سالانه. اگر ناظر تشخیص دهد که در این اطلاعات تقلب و یا دستکاری اتفاق افتاده است، تعلیق نماد اتفاق می افتد.
نیاز به بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر
یعنی شرکت یک سری از اطلاعات را منتشر کرده، اما این افشای اطلاعات شرکت شفافیت لازم را ندارد. برای اینکه از زد و بند در بازار جلوگیری شود، ناظر نماد را تعلیق میکند و از شرکت می خواهد که شفاف سازی ارائه دهد و به شرکت اعلام می کند که این اطلاعات افشا شده را شفاف سازی کند تا مشخص شود برای مثال؛ آیا این آتش سوزی که در شرکت اتفاق افتاده یا این اختلاس که در شرکت اتفاق افتاده چه تاثیری در سود و زیان شرکت دارد. در کل اگر نیاز به بررسی‌های بیشتر باشد، ناظر میتواند نماد معاملاتی را مشمول تعلیق نماد کند و از شرکت درخواست کند که شفاف سازی لازم را انجام دهد.
رفع تعلیق به چه شکل است؟
اگر هر یک از سه موردی که موجب تعلیق نماد می شود، رخ دهد، ناظر بازار حداکثر ۱۰ روز کاری نماد را تعلیق می کند و سازمان بورس از شرکت می خواهد که شفاف سازی کند. اگر شفاف سازی مورد قبول سازمان بورس بود، روز کاری بعد این نماد معاملاتی بازگشایی می شود. اما اگر مورد تایید سازمان بورس قرار نگرفت، می تواند تا 2 دوره ۱۰ روزه کاری تعلیق نماد را تمدید کند. همچنین شرکت می تواند از سازمان بورس مهلت بگیرد و شفاف‌سازی را انجام دهد.
در صورتیکه شفاف سازی مورد قبول سازمان بورس قرار نگیرد، سازمان بورس ممکن است با بازگشایی نماد موافقت کند اما یک فرم را از طریق کارگزاری ها به اطلاع سهامداران می رساند که معامله تحت احتیاط است. یعنی هر لحظه امکان دارد این نماد مجددا تعلیق شود. چرا که قبلا مورد تعلیق قرار گرفته و شرکت شفاف‌سازی قابل قبولی ارائه نداده است و اگر شفاف سازی هم کرده باشد، مورد قبول سازمان بورس نیست.
جمع بندی
در این مقاله با تعلیق نماد ها در بورس ایران آشنا شدیم. تعلیق نماد فرایندی است که در آن به دلایل مختلفی نماد یک سهم را در بازار بورس متوقف می کنند تا زمانیکه دلیل تعلیق آن برطرف گردد. برای هیچ سهامدارای خوشایند نیست که نماد شرکتی که سهامدار آن است، به مدت طولانی تعلیق گردد. برای اینکه این اتفاق برای شما رخ ندهد، پیشنهاد می شود قبل از خرید هر سهم، بنیاد آنرا به طور کامل بررسی نمایید. همچنین در اکثر موارد (نه همه ی موارد) تعلیق نماد برای نمادهایی که در بازار پایه معامله می شوند، رخ می دهد. بنابراین برای معامله ی سهم های بازار پایه، جوانب احتیاط را بیشتر رعایت کنید و ترجیحا آنها را تنها با دید نوسانگیری و نه سرمایه گذاری بلند مدت، معامله کنید.
نظر بدهید