برای فهم بهتر تعلیق نماد در بورس بهتر است تا مثالی برای شما بزنیم: ناظر بازار دقیقا مثل افسر راهنمایی رانندگی است که دستورات و فرامین آن مقدم بر تمام آیین نامه ها دستورالعمل هاست به طور کلی ناظر، بازار را رصد می کند و کارهای اطلاع‌رسانی و امنیت بازار را انجام میدهد. هر گونه مواردی که نیاز است تا به اطلاع سهامداران رسیده شود را ناظر بازار انجام میدهد. اعلام تعلیق و توقف و بازگشایی سهام و تغییر در روند معاملات. مثلا ممکن است نمادی بعد از ساعات معمول بورس معامله شود یا هرگونه تغییراتی که مغایر با دستورالعمل های قبلی هست ناظر بازار اعلام میکند.
ساعات عرضه اولیه و عرضه و پذیره‌نویسی ها و یا اعلام مجامع شرکت ها و سایر اطلاعاتی که لازم است در حین بازار سهام داران بدانند،را از طریق پیام ناظر بازار اعلام میکند. همچنین اگر حس کند که تقلب یا دستکاری در معاملات انجام گرفته میتواند بعد از تایم معاملات، یعنی بعد از ظهر هر روز کاری میتواند یک سری معاملات را باطل کند. تعلیق یعنی جلوگیری از انجام معامله یک نماد به مدت بیش از ۵ روز کاری. توقف نماد یعنی جلوگیری از انجام معامله یک نماد حداکثر تا ۵ روز کاری. این تعریف چیزیست که در آخرین دستورالعمل سازمان بورس آمده. البته استثنائاتی هم وجود داردکه با نظر ناظر بازار انجام میشود. آیا ممکن یک مدت طولانی متوقف بشه؟ بله! برای نمونه اسم چند شرکت را مثال میزنیم که به مدت طولانی این ها متوقف هستند، و هر کدام دلایل خاص خود را دارند. شرکت کاشی اصفهان از سال ۹۲ متوقف شد و یا کنتور سازی ایران که خیلی هم حاشیه دار بوده، از سال 95 متوقف شد. پس به صورت استثنا، شرکتهای داریم که برای مدت های طولانی متوقف هستند.
دلایل تعلیق نماد در بورس :
ناشر اطلاعات با اهمیت را به موقع افشا نکند. ناشر در اینجا کیست؟ ناشر همان شرکتیست که نمادش در بازار معامله میشه. این شرکت باید اطلاعات را نشر کند. اطلاعات با اهمیت شامل اطلاعات با اهمیت الف و اطلاعات با اهمیت ب هستند. اگر خیلی اهمیت داشته باشد و روی سودآوری شرکت اثر گذار باشد، از نوع الف و اگر اهمیتش در سودآوری شرکت نباشد، اطلاعات با اهمیت از نوع ب است. اگر اتفاقی برای شرکت بیفتد چه مثبت و چه منفی، مثل اینکه یک قرارداد جدیدی بسته شود، آتش‌سوزی رخ دهد و یا ورشکستگی باشد، شرکت موظف است به موقع به اطلاع سهامداران برساند.
اگر اطلاع رسانی به موقع نباشد، ناظر بازار میتواند نماد را تعلیق کند. دومین مورد تقلب یا دستکاری اطلاعات منتشر شده است. شرکت‌ها و مواظند برابر قانون سازمان بورس، اطلاعات و صورت مالی های خودشان را منتشر کنند. یک سری اطلاعات را باید ماهانه منتشرکنند و یک سری دیگر را ۳ ماهه و یک سری دیگر را سالانه. سومین مورد، نیاز به بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر اس. یعنی شرکت یک سری اطلاعات را منتشر کرده، اما این افشای اطلاعات شرکت شفاف نیست.
برای اینکه بازار از زد و بند جلوگیری کند، نماد را تعلیق میکند و از شرکت میخواهد که شفاف سازی ارائه دهد و به شرکت میگوید که این اطلاعات با اهمیتی که شما افشا کرده اید را شفاف سازی کنید تا مشخص شود برای مثال؛ آیا این آتش سوزی که شرکت اتفاق افتاده یا این اختلاس که در شرکت اتفاق افتاده چه تاثیری در سود و زیان شرکت دارد. در کل اگر نیاز به بررسی‌های بیشتر باشد ناظر میتواند نماد معاملاتی را تعلیق کند و از شرکت درخواست میکند که شفافیت سازی کند. اما رفع تعلیق به چه شکل است؟ اگر هر یک از سه موردی که موجب تعلیق نماد میشود رخ دهد، ناظر بازار حداکثر ۱۰ روز کاری نماد را تعلیق میکند و سازمان بورس از شرکت میخواد که شفاف سازی کند. اگر شفاف سازی مورد قبول سازمان بورس بود روز کاری بعد این نماد معاملاتی رو باز میکند. اما اگر مورد تایید سازمان بورس قرار نگرفت، میتواند تا 2 دوره ۱۰ روزه کاری تعلیق را تمدید کند. همچنین شرکت میتواند از سازمان بورس مهلت بگیرد و شفاف‌سازی را انجام دهد.
شرکت شفاف‌سازی میکند مورد قبول سازمان قرار میگیرد و یا قرار نمی‌گیرد. اگر مورد قبول سازمان قرار گرفت که روز کاری بعد باز میشه و معاملات انجام می گیرد اگر مورد قبول قرار نگرفت، سازمان بورس میتواند نماد را باز کند و همچنین میتواند تعلیق نماد را تمدید کند. اگه سازمان بورس خواست نماد را بازگشایی کند یک فرم را از طریق کارگزاری ها به اطلاع سهامداران میرساند که معامله تحت احتیاط است. یعنی هر لحظه امکان دارد این نماد را تعلیق کند. چراکه قبلا مورد تعلیق قرار گرفته و شرکت شفاف‌سازی ارائه نداده است و اگه شفاف سازی هم کرده باشد مورد قبول سازمان بورس نیست.