اگر بخواهیم یک تعریف ساده برای شرکت داشته باشیم باید بگوییم که شرکت به محل یا مجموعه‌ای می‌گویند که در آن، تعدادی از افراد با جمع شدن دور هم و جمع کردن سرمایه لازم، تعهد به انجام کاری می‌دهند تا به هدف تعریف شده برسند و سود کسب شده را به نسبت سرمایه، بین خود تقسیم می‌کنند. شرکت‌ها با توجه به نحوه‌ی تصمیم‌گیری در مورد استراتژی‌های شرکت، ترکیب سهامداران، تقسیم اختیارات، مسئولیت‌ها و ... به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در این مطلب قصد داریم تا انواع شرکت را برای شما به صورت خلاصه توضیح دهیم.
در ابتدا و قبل از نام بردن انواع شرکت ها باید بگوییم که شرکت‌ها برای تاسیس نیاز به سرمایه اولیه دارند. موسسین شرکت ملزم به فراهم کردن این سرمایه هستند که به دو صورت می‌تواند باشد:
- نقدی
- غیر نقدی
سرمایه نقدی چیست؟
سرمایه‌هایی که وجه نقد هستند و پول مورد نیاز را به صورت آماده، سرمایه‌گذاری مینمایند.
سرمایه غیر نقدی چیست؟
سرمایه‌هایی که به صورت وجه نقد نیستند مثل: ماشین آلات، زمین یا ساختمان، حق اکتشاف، حق اختراع و...
معرفی انواع شرکت های تجاری
- شرکت‌های سهامی (سهامی عام و سهامی خاص)
- شرکت‌های با مسئولیت محدود
- شرکت های تضامنی
- شرکت‌های مختلط (غیر سهامی و سهامی)
- شرکت‌های نسبی
- شرکت‌های تعاونی
در ادامه به توضیح این شرکت‌ها می پردازیم تا تفاوت‌های آنها برای شما آشکار شود.
-
شرکت های سهامی عام و خاص
شرکت‌های سهامی به دو دسته سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می‌شوند؛ برخی این دسته را جدا از هم می‌بینند و شرکت‌های تجاری را به 7 دسته تقسیم می‌کنند. تصمیم‌گیری در این شرکت‌ها در مجمع اتفاق می‌افتد و مجمع با حضور بیش از نیمی از سهامداران تشکیل می‌شود و تصمیم با رأی بیش از نیمی از حضار تصویب می‌شود. موضوع مهم، دانستن تفاوت‌های آنها است که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم:
-
شرکت سهامی عام
از انواع شرکت های سهامی، به شرکت هایی که سرمایه آنها به سهام تبدیل می‌شود و مسئولیت افراد و قدرت تصمیم‌گیری آنها با توجه به تعداد سهام آنها مشخص می‌شود، شرکت سهامی عام می گویند. در این شرکت‌ها تعداد موسسین نباید کمتر از ۳ نفر باشد. در این شرکت‌ها برای تاسیس، 20% از سرمایه از جانب موسسین تعهد می‌شود و حداقل 35% توسط آنان به حساب جاری شرکت در شرف تاسیس، سپرده می‌گردد و مابقی نیز، از طریق فروش سهام به عموم، تهیه می‌شود.
-
شرکت سهامی خاص
شرکت‌های سهامی خاص شباهت زیادی به شرکت‌های سهامی عام دارند با این تفاوت که سرمایه لازم برای تأسیس این شرکت‌ها باید توسط موسسین تهیه شود. در صورتی که این شرکت ها تصمیم بگیرند تا وارد بورس اوراق بهادار شوند، ابتدا باید به سهامی عام تبدیل شوند. در این شرکت‌ها، انتخاب مدیرعامل و هیئت مدیره توسط مجمع عمومی انجام می‌پذیرد و مدت مدیریت آنها نیز، نباید بیش از ۲ سال باشد. علاوه بر این که تعداد آنها نیز، حداقل 5 نفر است.
-
شرکت های با مسئولیت محدود
از دیگر انواع شرکت ها، شرکت های با مسئولیت محدود می باشند. در این شرکت‌ها موسسین نباید از ۲ نفر کمتر باشند. شرکا نیز، تا مقدار سرمایه آورده خود در مقابل بدهی‌های شرکت تعهد دارند. در اسم شرکت برای ثبت، باید عبارت "شرکت با مسئولیت محدود" قید شود در غیر این صورت، شرکت تضامنی محسوب می‌شود و در صورت بدهی بیشتر از سرمایه شرکت، شرکا متعهد به پرداخت می‌شوند. در این شرکت‌ها تصمیم‌ها باید با رأی حداقل نصف سرمایه‌داران شرکت اتخاذ شود و انتخاب مدیرعامل و هیئت مدیره نیز با همین شرایط انجام می‌گردد؛ همچنین مدیر عامل و هیئت مدیره می‌توانند بدون محدودیت زمانی، مدیریت کنند. (برای اطلاعات دقیق تر در این باره به کتاب قانون تجارت مراجعه کنید.)
-
شرکت های تضامنی
در این شرکت‌ها اگر بدهی‌های شرکت بیشتر از سرمایه باشد، هر یک از شرکا موظف هستند که بدهی‌ها را پرداخت کنند. در اسم این شرکت‌ها باید قید شود که (شرکت تضامنی) است یا اسم یکی از شرکا را در ادامه شرکت، قید کنند و از عبارت‌هایی مانند "و برادران" یا "و شرکا" نیز استفاده شود.
-
شرکت های مختلط
این شرکت‌ها با ترکیب دو نمونه از انواع شرکت‌های دیگر تشکیل می‌شوند و خود بر دو نوع می باشند:
- شرکت های مختلط سهامی
- شرکت های مختلط غیر سهامی
-
شرکت های مختلط سهامی
تلفیق شرکت‌های سهامی و تضامنی است؛ به این صورت که برخی از شرکا که اسم آنها باید قید شود با شرایط شرکت‌های تضامنی و مابقی با شرایط شرکت‌های سهامی در زمره شرکا قرار می‌گیرند. فقط، شرکایی که اسم آنها قید شده است، موظف هستند تا در صورت بدهی بیشتر از سرمایه شرکت، مقروضات را تسویه کنند و مابقی به اندازه سهامی که دارند، در سود و ضرر شریک هستند.
-
شرکت های مختلط غیر سهامی
تلفیق شرکت‌های تضامنی و شرکت‌های با مسئولیت محدود، باعث پیدایش این گونه شرکت‌ها شده است. به گونه‌ای که، برخی از شرکا که اسم آنها در نام شرکت قید شده است، بدهی‌های بیشتر از سرمایه شرکت را تضمین مینمایند ولی باقی شرکا با مسئولیت محدود، حضور پیدا می‌کنند. در صورت بدهی شرکت بیشتر از سرمایه، شرکایی که اسم آنها قید شده است، موظف به پرداخت بدهی هستند و دیگر شرکا به اندازه سرمایه خود در سود و زیان شریک هستند.
-
شرکت های نسبی
قوانین این شرکت مانند شرکت تضامنی است. تفاوتی که وجود دارد این است که اگر بدهی‌های شرکت بیشتر از سرمایه شرکت شد، تک تک شرکا موظف به پرداخت کل بدهی نیستند و به نسبت سرمایه‌ای که وارد کرده‌اند، باید بدهی‌های مازاد را پرداخت کنند.
-
شرکت های تعاونی
برای درک طریقه‌ی کار شرکت‌های تعاونی با یک مثال پیش می‌رویم؛ فرض کنید که یک مجموعه از افراد، دور هم جمع می‌شوند و سرمایه‌ای را با کمک هم فراهم می‌کنند تا مواد خوراکی مورد نیازشان را به صورت عمده و با حذف واسطه‌ها تهیه کنند و با سود خیلی جزئی به اعضا بفروشند. در نتیجه، مواد با قیمت تمام شده کمتری نسبت به بازار برای آنها تهیه می‌شود. اگر همین افراد، یک شرکت با همین شرایط را ثبت کنند، شرکت تعاونی نام می‌گیرد. در شرکت‌های تعاونی برای تصمیم گیری، هر شخص بدون در نظر گرفتن مقدار سرمایه‌ای که آورده، حق رأی دارد. سودی که به افراد تعلق می‌گیرد نیز به نسبت آورده آنها به کل سرمایه است.
انواع شرکت های تعاونی
- شرکت‌های تعاونی تولید: اقدام به ایجاد یک شرکت (یا کارگاه) برای اشتغال اعضا در زمینه‌های مشخص شده می‌کنند.
- شرکت‌های تعاونی توزیع: اقدام به ایجاد یک شرکت در راستای تهیه مسکن یا ارائه خدمات و... مینمایند.
جمع بندی
در این مطلب با انواع شرکت های قابل ثبت در قانون اساسی ایران آشنا شدیم. شرکت هایی که سهام آنان در بورس معامله می شود، همگی جزء دسته ی اول شرکت ها یعنی شرکت های سهامی و آن هم در دسته ی سهامی عام قرار دارند. همه ی مواردی که برای دسته بندی شرکت ها در این مقاله ذکر کردیم، قوانین مخصوص خود را دارند که مختصرا در این مطلب به آنها اشاره شد. البته ممکن است در طول زمان قوانین مربوط به هر یک از آنها تغییر کرده و یا دسته ی دیگری نیز به این دسته بندی اضافه شود.
نظر بدهید