اگر بخواهیم یک تعریف ساده برای شرکت داشته باشیم، باید بگوییم که شرکت به محل یا مجموعه ای گفته می شود که در آن، تعدادی از افراد با جمع شدن دور هم و فراهم کردن سرمایه لازم، تعهد به انجام کاری می دهند تا به هدف تعریف شده برسند و سود کسب شده را به نسبت سرمایه، بین خود تقسیم می کنند. شرکت ها با توجه به نحوه تصمیم گیری در مورد استراتژی های شرکت، ترکیب سهامداران، تقسیم اختیارات، مسئولیت ها و... به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. بنابراین اگر شما نیز در خصوص انواع شرکت ها و جزییات مربوط به آن کنجکاو هستید، توصیه می کنیم تا پایان مقاله همراه ما باشید.
سرمایه لازم برای تاسیس شرکت
در ابتدا و قبل از نام بردن انواع شرکت ها باید بگوییم که این بنگاه های اقتصادی برای تاسیس نیاز به سرمایه اولیه دارند. موسسین شرکت ملزم به فراهم کردن این سرمایه هستند که به دو صورت می‌تواند باشد:
- نقدی
- غیر نقدی
سرمایه نقدی
سرمایه هایی که وجه نقد هستند و پول مورد نیاز را به صورت آماده سرمایه گذاری می کنند.
سرمایه غیر نقدی
سرمایه هایی که به صورت وجه نقد نیستند. مانند: ماشین آلات، زمین یا ساختمان، حق اکتشاف، حق اختراع و...
انواع شرکت های تجاری
به طور کلی، شرکت های تجاری به انواع مختلفی تقسیم می شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت های سهامی (سهامی عام و سهامی خاص)
- شرکت های با مسئولیت محدود
- شرکت های تضامنی
- شرکت های مختلط (غیر سهامی و سهامی)
- شرکت های نسبی
- شرکت های تعاونی
در ادامه به توضیح انواع شرکت ها می پردازیم تا تفاوت های آن ها برای شما مشخص شود.
شرکت های سهامی عام و خاص
شرکت های سهامی به دو دسته سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می شوند؛ برخی این دسته را جدا از هم می بینند و شرکت های تجاری را به 7 دسته تقسیم می کنند. تصمیم گیری در این شرکت ها در مجمع اتفاق می افتد و مجمع با حضور بیش از نیمی از سهامداران تشکیل می شود و تصمیم با رأی بیش از نیمی از حضار تصویب می شود. موضوع مهم، دانستن تفاوت های آن ها با یکدیگر است که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.
شرکت سهامی عام
از انواع شرکت های سهامی، به شرکت هایی که سرمایه آن ها به سهام تبدیل می شود و مسئولیت افراد و قدرت تصمیم گیری آن ها با توجه به تعداد سهام آن ها مشخص می شود، شرکت سهامی عام می گویند. در این شرکت ها تعداد موسسین نباید کمتر از 3 نفر باشد. در این شرکت ها برای تاسیس، 20 درصد از سرمایه از جانب موسسین تعهد می شود و حداقل 35 درصد توسط آنان به حساب جاری شرکت در شرف تاسیس، سپرده می گردد و مابقی نیز، از طریق فروش سهام به عموم، تهیه می شود.
شرکت سهامی خاص
شرکت های سهامی خاص شباهت زیادی به شرکت های سهامی عام دارند؛ با این تفاوت که سرمایه لازم برای تأسیس این شرکت ها باید توسط موسسین تهیه شود. در صورتیکه این شرکت ها تصمیم بگیرند تا وارد بورس اوراق بهادار شوند، ابتدا باید به سهامی عام تبدیل شوند. در این شرکت ها، انتخاب مدیرعامل و هیئت مدیره توسط مجمع عمومی انجام می پذیرد و مدت مدیریت آن ها نیز، نباید بیش از 2 سال باشد. علاوه بر اینکه تعداد آن ها نیز، حداقل 5 نفر است.
شرکت های با مسئولیت محدود
از دیگر انواع شرکت ها، می توان به شرکت های با مسئولیت محدود اشاره کرد. در این شرکت ها موسسین نباید از 2 نفر کمتر باشند. شرکا نیز، تا مقدار سرمایه آورده خود در مقابل بدهی های شرکت تعهد دارند. در اسم شرکت برای ثبت، باید عبارت "شرکت با مسئولیت محدود" قید شود؛ در غیر اینصورت، شرکت تضامنی محسوب می شود و در صورت بدهی بیشتر از سرمایه شرکت، شرکا متعهد به پرداخت می شوند. در این شرکت ها تصمیم ها باید با رأی حداقل نصف سرمایه گذاران شرکت اتخاذ شود و انتخاب مدیر عامل و هیئت مدیره نیز با همین شرایط انجام می شود. همچنین مدیر عامل و هیئت مدیره می توانند بدون محدودیت زمانی، مدیریت کنند.
شرکت های تضامنی
در این شرکت ها اگر بدهی های شرکت بیشتر از سرمایه باشد، هر یک از شرکا موظف هستند که بدهی ها را پرداخت کنند. در اسم این شرکت ها باید قید شود که شرکت تضامنی است و یا اسم یکی از شرکا را در ادامه شرکت، قید کنند و از عبارت هایی مانند "و برادران" یا "و شرکا" نیز استفاده شود.
شرکت های مختلط
این شرکت ها با ترکیب دو نمونه از انواع شرکت های دیگر تشکیل می شوند و خود بر دو نوع می باشند:
- شرکت های مختلط سهامی
- شرکت های مختلط غیر سهامی
شرکت های مختلط سهامی
تلفیق شرکت های سهامی و تضامنی است؛ به اینصورت که برخی از شرکا که اسم آن‌ها باید قید شود، با شرایط شرکت های تضامنی و مابقی با شرایط شرکت های سهامی در زمره شرکا قرار می گیرند. فقط، شرکایی که اسم آن ها قید شده است، موظف هستند تا در صورت بدهی بیشتر از سرمایه شرکت، مقروضات را تسویه کنند و مابقی به اندازه سهامی که دارند، در سود و ضرر شریک هستند.
شرکت های مختلط غیر سهامی
تلفیق شرکت های تضامنی و شرکت های با مسئولیت محدود، باعث پیدایش اینگونه شرکت ها شده است. به طوریکه، برخی از شرکا که اسم آن ها در نام شرکت قید شده است، بدهی های بیشتر از سرمایه شرکت را تضمین می نمایند؛ ولی باقی شرکا با مسئولیت محدود، حضور پیدا می کنند. در صورت بدهی شرکت بیشتر از سرمایه، شرکایی که اسم آن ها قید شده است، موظف به پرداخت بدهی هستند و دیگر شرکا به اندازه سرمایه خود در سود و زیان شریک هستند.
شرکت های نسبی
قوانین این شرکت ها مانند شرکت تضامنی است. تفاوتی که وجود دارد این است که اگر بدهی های شرکت بیشتر از سرمایه باشد، تک تک شرکا موظف به پرداخت کل بدهی نیستند و به نسبت سرمایه ای که وارد کرده اند، باید بدهی های مازاد را پرداخت کنند.
شرکت های تعاونی
برای درک نحوه کار شرکت های تعاونی با یک مثال پیش می رویم؛ فرض کنید که یک مجموعه از افراد، دور هم جمع می شوند و سرمایه ای را با کمک هم فراهم می کنند تا مواد خوراکی مورد نیازشان را به صورت عمده و با حذف واسطه ها تهیه کنند و با سود خیلی جزیی به اعضا بفروشند. در نتیجه، مواد با قیمت تمام شده کمتری نسبت به بازار برای آن ها تهیه می شود. اگر همین افراد، یک شرکت با همین شرایط را ثبت کنند، شرکت تعاونی نام می گیرد. در شرکت های تعاونی برای تصمیم گیری، هر شخص بدون در نظر گرفتن مقدار سرمایه ای که آورده، حق رأی دارد. سودی که به افراد تعلق می‌گیرد نیز به نسبت آورده آن ها به کل سرمایه است.
لازم به ذکر است که شرکت های تعاونی به 2 دسته شرکت های تعاونی تولید و شرکت های تعاونی توزیع تقسیم می شوند.
شرکت های تعاونی تولید
اقدام به ایجاد یک شرکت (یا کارگاه) برای اشتغال اعضا در زمینه های مشخص شده می کنند.
شرکت‌های تعاونی توزیع
اقدام به ایجاد یک شرکت در راستای تهیه مسکن یا ارائه خدمات و... می نمایند.
جمع بندی
در این مقاله با انواع شرکت های قابل ثبت در قانون اساسی ایران آشنا شدیم. شرکت هایی که سهام آن ها در بورس معامله می شود، همگی جزء دسته اول شرکت ها یعنی شرکت های سهامی و آن هم در دسته سهامی عام قرار دارند. همه مواردی که برای دسته بندی شرکت ها در این مقاله ذکر کردیم، قوانین مخصوص خود را دارند که به طور خلاصه به آن ها اشاره شد. البته ممکن است در طول زمان قوانین مربوط به هر یک از آن ها تغییر کرده و یا دسته دیگری نیز به آن ها اضافه شود؛ اما قالب کلی انواع شرکت ها به گونه ای است که ذکر کردیم.
نظر بدهید