معرفی صورت سود و زیان جامع و نحوه تهیه آن

صورت سود و زیان جامع یکی از گزارش‌های صورت های مالی شرکت‌ها است که همراه آن منتشر می‌شود و به نوعی خلاصه شده و چکیده صورت سود و زیان یک شرکت می باشد. در مطلب صورت سود و زیان آموختیم که صورت سود و زیان شرکت‌ها چگونه و به چه ترتیبی نوشته و گزارش می‌شود. در صورت سود و زیان، شرکت درآمدها و هزینه‌های تولید محصول یا ارائه خدمات را گزارش می‌کند. از آنجایی که هدف انتشار صورت‌های مالی، ارزیابی فعالیت شرکت و مدیران آن است و هدف فعالیت یک شرکت (فرقی ندارد که موضوع فعالیتش تولیدی، سرمایه گذاری یا خدماتی باشد) ایجاد سود برای سهامداران و کسب درآمد است، شرکت‌ها صورت سود و زیان جامع خود را منتشر می‌کنند.

صورت سود و زیان، تمامی هزینه‌ها و درآمدهای یک شرکت که محقق شده (یا نشده) است را گزارش می‌کند. بنابراین، سود یا زیان خالص یک شرکت که مجموع درآمدها و هزینه‌های تحقق یافته شرکت است، در ابتدای گزارش صورت سود و زیان جامع آورده می‌شود.

نوشتن این گزارش توسط شرکت ها، در اکثر کشور ها رایج می باشد. به عنوان مثال، طبق تعریف هیئت استاندارد های حسابداری مالی آمریکا (FASB) در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره 6SFAC، سود و زیان جامع عبارت است از: “تغییر در خالص دارایی های یک واحد تجاری در نتیجه معاملا‌ت و سایر رویداد ها به غیر از سرمایه ‌گذاری مالکان یا سود سهام پرداختی به آن ها در یک دوره مالی.”

گزارش صورت سود و زیان جامع 

صورت سود و زیان جامع بر اساس اصل ششم حسابداری نوشته می‌شود. در این مطلب قصد نداریم اصول حسابداری را به صورت کامل و با جزئیات مرور کنیم. به زبان ساده، این اصل می‌گوید در گزارش صورت‌های مالی، باید اصل را بر این قرار داد که شرکت در طولانی مدت قرار است به عملیات خود ادامه دهد.

در سایر گزارش‌های صورت مالی (مثل صورت سود و زیان و صورت گردش وجوه نقد)  این‌ که موضوع فعالیت شرکت خدماتی، سرمایه گذاری یا تولیدی باشد، در نوع گزارش و اقلامی که در این گزارش‌ها آورده می‌شود، تفاوت ایجاد می‌کند اما صورت سود و زیان جامع همه شرکت‌ها شبیه به هم است و تفاوتی باهم ندارند. صورت سود و زیان جامع یکی از اصول تحلیل بنیادی بورس است که در آن موارد زیر لیست می شود: 

سود (زیان) خالص

سایر اقلام سود و زیان جامع:

• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت
• تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی
• مالیات مربوط به سایر اقلام سود و زیان جامع

سایر اقلام سود و زیان جامع پس از کسر مالیات

سود (زیان) جامع سال

سود (زیان) خالص:

ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺟﺎﻣﻊ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻛﻠﻴﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻫﺎ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻩ، ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺳﻮﺩ ﻳﺎ ﺯﻳﺎﻥ ﺧﺎﻟﺺ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻗﻠﻢ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻧﻌﻜﺎﺱ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﺍﻳﻦ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﻌﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ، ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﻗﻼﻡ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺟﺎﻣﻊ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻫﺎ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻩ، ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻧﻌﻜﺎﺱ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.

بنابراین این بخش در واقع همان سود یا زیان خالص شرکت است که در انتهای گزارش صورت سود و زیان هم آورده می‌شود. سود (زیان) خالص نشان می‌دهد چه مقدار از درآمد به صورت خالص برای شرکت باقی مانده است. همان‌طور که گفتیم این بخش همان درآمدها و هزینه‌های تحقق یافته‌ای است که شرکت در دوره مالی خود داشته است.

سایر اقلام سود و زیان جامع:

این بخش مربوط به هزینه‌ها یا درآمدهایی است که شرکت نتوانسته آن‌ها را در این دوره مالی که صورت مالی آن منتشر شده است، تحقق ببخشد. در واقع این بخش از صورت سود و زیان به حقوق صاحبان سهم اضافه یا از آن کم می‌شود. همان‌طور که گفتیم، این بخش شامل موارد زیر است:

• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت: این بخش مربوط می‌شود به دارایی‌های ثابتی که شرکت قصد تجدید ارزیابی در آنها را دارد. به زبان ساده، شرکت اگر یک زمینی را 10 سال پیش به قیمت 10 میلیون تومان خریده باشد، ارزش این زمین در دفتر شرکت، درصورتی که تجدید ارزیابی ایی در طول این 10 سال روی این زمین انجام نداده باشد، هنوز هم همان 10 میلیون تومان ثبت شده است. به طور مشخص در طی زمان ارزش برخی از دارایی‌ها افزایش و ارزش برخی دیگر کاهش پیدا می‌کند. (کاهش ارزش ممکن است برای دستگاه‌های مستهلک شده باشد).
• تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی: ارزهای کشورهای مختلف در ایران همواره در حال تغییر نرخ هستند. برخی از شرکت‌ها، واردات یا صادرات دارند که این عملیات با نرخ‌های مختلف و ارزهای مختلف (یورو، دلار، یوآن و...) ممکن است انجام شود. تفاوت تسعیر ارز به تغییرات نرخ ارزی اشاره می‌کند که به عملیات شرکت ارتباط دارد.
• مالیات مربوط به سایر اقلام سود و زیان جامع: اگر شرکت برای دو مورد بالا ورود پولی را شناسایی کند، موظف است تا مالیات بپردازد. مدت زمانی که شرکت موظف است برای این اقلام مالیات دهد، متغیر است. به عنوان مثال، پرداخت مالیات مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، عموما چند سال بعد از زمان ارزیابی است.

سایر اقلام سود و زیان جامع سال پس از کسر مالیات:

پس از کسر مالیات از دو مورد بالا (مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت، تفاوت تعسیر ارز عملیات خارجی) در این قسمت مجموع این دو مورد، گزارش می‌شود.

سود (زيان) جامع سال:

در این قسمت مجموع سود (زیان) خالص شرکت و مورد بالایی گزارش می‌شود.

پس دریافتیم که صورت سود و زیان جامع یکی از عمده ترین صورت های مالی است که توسط حسابداران و صاحبان مشاغل مورد استفاده قرار می گیرد و این صورت مالی، عملکرد مالی و نتایج عملیات یک شرکت یا نهاد خاص را برای مدت زمانی مشخص، نشان می دهد. 

جمع بندی

صورت سود و زیان جامع به عنوان یک صورت مالی اساسی باید به طور جداگانه ارائه شود. اما در مواردی خاص، ارائه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در چنین حالتی باید در یادداشتی زیر صورت سود و زیان دوره، عدم لزوم ارائه صورت سود و زیان جامع افشا شود.

به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که گزارش صورت سود و زیان جامع، از سود (زیان) خالص و (ورودی یا خروجی) حقوق صاحبان سهام تشکیل شده است. پس در واقع، صورت سود و زیان جامع تجمیع و چکیده صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و صورت وضعیت مالی شرکت می باشد.