معرفی کامل انواع و مراحل افزایش سرمایه

شرکت ‌ها به منظور تأمین منابع مورد نیاز به دلیل طرح‌‌های توسعه‌ای، حفظ قدرت رقابت در بازار، اصلاح ساختار سرمایه و پاسخ گویی به نیاز نقدینگی، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. 

انواع روش های افزایش سرمایه

1. افزایش سرمایه از محل سود انباشته

2. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها

3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

4. افزایش سرمایه از محل صرف سهام

5. افزایش سرمایه از محل مطالبات حل شده

افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)

شرکت‌‌ها بخشی از سود خالص خود در پایان سال مالی را به عنوان سود نقدی به سهامداران پرداخت می‌کنند که بخش دیگر تحت عنوان سود انباشته در شرکت نگه داشته می‌شود به همین دلیل در قسمت حقوق صاحبان سهم قرار می‌گیرد.

هنگامی که شرکت برای پروژه‌‌های جدیدش نیاز به پول داشته باشد و سود انباشته نیز به میزان چشم‌گیری رسیده باشد، می‌تواند افزایش سرمایه از محل سود انباشته دهد. 

پس در این حالت، عملاً از افزایش سرمایه، پول جدیدی به شرکت وارد نمی‌شود، بلکه شرکت از حساب سود انباشته خود، نیاز مالیش را برطرف می‌‌کند. به سهامی که از این طریق به سهامداران داده می‌‌شود، سهام جایزه گفته می‌شود. معمولاً دو ماه بعد از مجمع فوق العاده شرکت، به علت افزایش سرمایه، به پرتفوی سهامداران، سهام جایزه اضافه می‌‌شود.

در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می‌شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می‌شود قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.

افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حل شده

در این حالت از افزایش سرمایه نیاز به تأمین مالی از سوی سهامداران فعلی شرکت است که این امر باعث می‌شود که شرکت حق استفاده و حضور در افزایش سرمایه را به سهامداران فعلی شرکت بدهد که به آن حق تقدم می‌گویند. سهمامداران در مدت 2 ماهه که به آن مهلت پذیره نویسی می‌گویند، می‌توانند دو کار زیر را انجام دهند:

• پرداخت مبلغ اسمی سهام

در این روش شما به ازای هر حق تقدم 1000 ریال پرخت کرده و پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه که حدود 4 الی 6 ماه می باشد، حق تقدمتان به سهم تبدیل می‌شود.

• فروش حق تقدم

در این روش شما می‌توانید در بازه 2 ماهه حق تقدم خود را به فروش برسانید.

افزایش سرمایه از طریق مطالبات حال شده

می‌دانیم که هر سال در مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت تصمیم‌گیری می‌شود که چه مقدار از سود خالص تولید شده به ازای هر سهم بین سهامداران تقسیم شود. برخی مواقع که شرکت از این نوع از افزایش سرمایه استفاده می‌کند، به جای اینکه این سود را بین سهامداران تقسیم کند و بعد به ازای هر برگه تقدم از آن‌ها 1000 ریال را دریافت کند. مبلغ 1000 ريال را از روی این سود تقسیمی بر می‌دارد و باقی سود را به حساب سهامداران واریز می‌کند. در واقع چون سود تقسیمی هر سهم جزئی از مطالبات سهامدار حساب می‌شود، به این حالت از افزایش سرمایه، افزایش سرمایه از طریق مطالبات حال شده سهامداران می‌گویند.

افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت

در این روش، شرکت ارزش دارایی‌های خود را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهد. با توجه به تورم و افزایش قیمت کالاها در طول زمان، ارزش دارایی یک شرکت در طول زمان افزایش می‌یابد. در این نوع از افزایش سرمایه؛ با تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت، سمت دارایی ترازنامه شرکت رشد می‌کند. از آنجایی که بدهی‌‌های شرکت تغییری نکرده، حقوق صاحبان سرمایه باید افزایش پیدا کند تا معادله حسابداری برقرار بماند.

به عنوان مثال؛ فرض کنید یک شرکت در دهه 60 تأسیس شده است، شرکت در آن دوره 1000 هکتار زمین را به قیمت صد میلیون تومان خریده است. در طی چند سال فعالیت، شرکت اقدام به خرید دفتر، تجهیزات نو و املاک جدید هم کرده است. در دفاتر حسابداری شرکت، قیمت خرید این دارایی‌‌ها به قیمت همان روزی است که آن را خریده‌اند اما با توجه به گران شدن زمین و تجهیزات، می‌دانیم که ارزش این دارایی‌ها در گذر زمان تغییر کرده است.

افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت به این معنی است که شرکت با توجه به قیمت روز زمین، تجهیزات و ... قیمت دارایی‌های خود را به روز رسانی می‌‌کند. مثلاً قیمت آن 1000 هکتار زمین شرکت، از صد میلیون تومان به یک میلیارد تومان رسیده است، در این‌جا دارایی شرکت تغییری نکرده، یعنی به اندازه آن اضافه نشده اما قیمتش فرق کرده است. سرمایه شرکت از این محل 900 میلیون تومان بیشتر شده است. در این حالت از افزایش سرمایه هم به سهامداران، به میزان سهامی که در اختیار دارند و درصد افزایش سرمایه سهام جایزه تعلق می‌گیرد.

 افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم

در ادامه به موارد مربوط به افزایش صرف سهام یا سلب حق تقدم خواهیم پرداخت:

مفهوم صرف سهام 

گفتیم طبق قانون ارزش اسمی هر سهم 1000ریال (100 تومان) است. صرف سهام تفاوت بین ارزش بازار یک سهم و ارزش اسمی آن است. یعنی اگر سهم یک شرکت در بازار به قیمت 2000 تومان معامله شود، صرف سهام آن 1900 تومان است. 

افزایش سرمایه از طریق صرف سهام 

شرکت می‌‌تواند برای افزایش سرمایه از سهامدارانش مبلغی را بین ارزش اسمی سهم (1000 ریال) تا ارزش بازار (قیمت سهم در بورس) طلب کند. در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، به جای دریافت 1000 ریال به ازای هر سهم (همان حق تقدم) پذیره نویسی سهام جدید، با توجه به قیمت بازار آن صورت می‌گیرد. مثلاً؛ به جای آن‌که از سهامداران 1000 ریال طلب کند، سهم جدید را به مبلغ 2000 ریال می‌فروشد. تفاوت ارزش اسمی و قیمتی که شرکت طلب می‌کند، به عنوان صرف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه اعلام می‌‌شود. حال فرض کنید که شرکت افزایش سرمایه از طریق صرف سهام را به میزان 000 000 100 میلیون ریال اجرا کند. چون ارزش اسمی هر سهم 1000 ریال است، تعداد 000 100 هزار سهم به سهم‌های شرکت اضافه می‌‌شود. اما از آنجا که به روش صرف سهام و به قیمت 2000 ریال، هر برگه سهم جدید را می‌فروشد، با فروش 50 هزار عدد سهم، مبلغ مورد نیاز شرکت برای افزایش سرمایه تامین می‌‌شود. باقیمانده سهام فروش نرفته ( 50  هزار عدد) هم بین سهامداران قبلی تقسیم‌بندی خواهد شد.

کاربرد صرف سهام

در ادامه به کاربردهای صرف سهام اشاره خواهیم نمود:

• انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت

در این صورت، صرف سهام در یک حساب جداگانه قرار می‌گیرد و عایدی این حساب، به تمامی سهامداران (جدید و قدیم) تعلق خواهد داشت. 

• تقسیم صرف سهام بین سهامداران قبلی

شرکت در این حالت باید به سهامداران اطلاع دهد که سود حاصل، از طریق صرف سهام حاصل شده است.

• تقسیم صرف سهام به شکل سهم جدید بین سهامداران قبلی (سهام جایزه)

در این روش به میزان صرف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی سهم منشر و به سهامداران قبلی داده می‌شود.

مراحل مختلف افزایش سرمایه

در ادامه به مراحل افزایش سهام اشاره خواهیم نمود:

۱. پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده 

برای افزایش سرمایه، ابتدا باید هییت مدیره انجام افزایش سرمایه را به مجمع عمومی فوق‌العاده پیشنهاد دهد و در کدال منتشر کند.

۲. نظر بازرس قانونی نسبت به گزارش توجیهی هیئت مدیره  

در مرحله دوم حسابرس و بازرس شرکت، افزایش سرمایه شرکت را بررسی و در مورد افزایش سرمایه و درصد افزایش سرمایه اظهار نظر می‌کنند که در کدال منتشر می‌شود.

۳. دریافت مجوز افزایش سرمایه

شرکت، مدارک مورد نیاز را برای سازمان بورس اوراق بهادار ارسال می‌کند. این مدارک باید توسط سازمان تایید شوند و مجوز صادر شود.

۴. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

یک آگهی با عنوان دعوت به مجمع عمومی فوق العاده درکدال منتشر می‌شود و سهام‌داران را برای تصمیم در خصوص افزایش سرمایه فرا می‌خواند و تصمیمات را در یک آگهی (تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده ) منتشر می‌کنند.

۵. ثبت افزایش سرمایه

در این مرحله، سرمایه‌ی جدید بعد از افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت می‌رسد و در کدال منتشر می‌شود.

سایت علیرضا محرابی با آموزش‌های رایگان و کمپین رایگان بورس علاقمندان را نسبت به این موضوع که از کجا می‌توانند بورس را شروع کنند راهنمایی کرده است. مشتریان عزیز سایت علیرضا محرابی می‌توانند با مطالعه و تماشای آموزش‌های رایگان تحلیل بنیادی بورس  کامل بورس  اطلاعات بیشتری در این حوزه به دست آورده و به معامله‌گر حرفه‌ای تبدیل شوند.