یک فعال بازار یا به اصطلاح، بازارگردان، شخصی است که عضوی از یک شرکت می باشد و در یک سیستم معاملاتی، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در یک قیمت معین می کند. این افراد می توانند افراد حقوقی و یا شرکت هایی باشند که به خرید و فروش دارایی های مالی مانند اوراق بهادار و یا دیگر کالاهای اقتصادی می پردازند. آن ها با هدف کسب سود و با توجه به ماهیت عملکردشان، از نوساناتی که به طور ناخواسته قیمت ها را جابجا می کنند، جلوگیری به عمل می آورند. در حال حاضر، شرکت های بسیار زیادی در بازار سرمایه وجود دارند که از بازارگردان ها برای تسهیل معاملات خود استفاده می کنند.
بازارگردانی به چه معناست؟
به طور کلی، هدف اصلی از به وجود آمدن فرآیند بازار گردانی، روان تر شدن معاملات سهام شرکت ها و معتدل شدن میزان عرضه و تقاضا است. از طرف دیگر، بازارگردان ها باید به طور مستقیم به سیستم معاملاتی دسترسی داشته باشند. به علاوه اینکه، آن ها باید دارای سرمایه هایی مانند پول و دارایی های دیگر باشند و همچنین باید از دانش و تخصص لازم نیز برخوردار باشند.
به عنوان مثال، باید بدانند که در حال حاضر عرضه یا تقاضا برای اوراق مورد نظر، در چه وضعیتی است؛ تا بتوانند در رابطه با افزایش قدرت نقدشوندگی فعالیت کنند. از طرف دیگر، مکانیسم بازار گردانی باید به خوبی عمل کند؛ چراکه این سیستم است که مشخص می کند که چه تعدادی از ابزار در چه قیمت هایی خریداری شود و به فروش برسد که در اینصورت نقش معامله گر حذف خواهد شد و این مدیر بازار گردانی است که استراتژی معاملاتی خود را به سیستم می دهد.
با توجه به نوع بازار که می تواند هرکدام از موارد اوراق بهادار یا کالا، اوراق آتی و... باشد، نقش، حیطه کاری و مسئولیت بازارگردان نیز تفاوت پیدا می کند. البته، رایج ترین نوع بازار گردان همان کارگزاری ها و یا شرکت هایی می باشند که در جهت افزایش نقدشوندگی اوراق بهادار فعالیت می کنند.
وظایف بازار گردان
بازارگردان ها وظایف متعددی دارند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنظیم عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار
- افزایش نقدشوندگی
- از بین بردن گره معاملاتی
- کنترل قیمت اوراق بهادار و پیشگیری از نوسانات غیرعادی و تثبیت بازار
- کاهش هزینه های معاملاتی با کم کردن فاصله بین قیمت خرید و فروش اوراق بهادار
- عمق بخشیدن به بازار
- افزایش سرعت و حجم معاملات
- جلوگیری از تداوم صف های خرید و فروش در سهام شرکت ها
- جلوگیری از معاملات نامتعارف و عدم شفافیت ها
- کمک به روان تر شدن معاملات
- انجام معاملات روان سهام
- ایجاد اطمینان خاطر در سرمایه گذاران
- افزایش رقابت پذیری
- افزایش ضریب نفوذ فعالیت های بورسی در جامعه
- و...
چگونگی عملکرد بازارگردان ها در تسهیل معاملات
به دلیل اینکه بازارگردان ها، حجم زیادی از اوراق را در اختیار دارند، قادر هستند تا برای انجام سفارشات زیادی اعم از سفارش خرید و یا فروش در بازار اقدام کنند. بازار گردان ها، همیشه جلوی حجم معاملات بیش از حد سرمایه گذاران را می گیرند. به عنوان مثال، اگر حجم عرضه از طرف سرمایه گذاران خیلی زیاد باشد، بازار گردان مذکور، اوراق را خریداری می کند تا فروشندگان تامین شوند. اگر تقاضا زیاد باشد نیز، اوراق در اختیار خود را به فروش می رسانند تا سفارشات کامل شود. در یک کلام، بازار گردان ها به تنظیم عرضه و تقاضا در بازارهای مالی می پردازند.
عوامل موثر در عملکرد بازارگردان ها
عوامل متعددی بر روی عملکرد بازارگردان ها موثر است که ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
عرض بازار
با وجود جریان دو طرفه سفارش خرید و فروش سهام که پیوسته شکل می گیرد، قیمت متعادلی که همان ارزش ذاتی سهم است، به وجود می آید که بیان کننده عرض بازار سرمایه می باشد. در این بازار، بازار گردان ها کمی سود می برند که منجر به فعالیت آن ها می شود.
عمق بازار
عمق بازار همان جریان پیوسته سفارشات خرید و فروش در قیمت های متفاوت با قیمت تعادلی است؛ چراکه قیمت عرضه و تقاضا به طور پیوسته در حال نوسان و تغییر می باشد. در این شرایط بازار با عمق زیاد، آن ها با کم ترین اختلاف بین قیمت خرید و فروش دست به کار می شوند تا میزان اختلاف چشمگیر نشود. البته، در بازار کم عرض و کم عمقی که هم گسسته است و هم برای عرضه و تقاضا کششی وجود ندارد، میزان اختلاف زیاد خواهد بود. در این شرایط با وجود فعالیت های انجام شده توسط بازار گردان ها، جذابیت حضور آن ها نیز کم خواهد شد.
تناسب بین سرمایه گذاران اطلاعات محور به نقدینه محور
به طور معمول، سرمایه گذاران فعال در بازار در دو دسته طبقه بندی می شوند. برخی در جهت سرمایه گذاری بر روی منابع مالیشان فعالیت می کنند. برخی دیگر نیز، ادعا دارند که نسبت به یک شرکت خاص، اطلاعات بیشتری نسبت به سایر افراد دارند. بنابراین، با تکیه بر اطلاعاتشان، قیمت اوراق را ارزیابی و نسبت به انجام معاملات اقدام می کنند.
بازار گردانی نوین
با پیاده سازی فناوری های جدید و استفاده از روش هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، مدل های معاملاتی متنوعی ایجاد شده است. این مدل ها با استفاده از داده های گذشته و پیش بینی آینده و همچنین با کمک آزمون و خطاهای مختلف به اجرای معاملات بازار گردانی سهام پرداخته اند. همچنین، با ایجاد پلتفرم های معاملاتی شبیه سازی شده، صنعت بازار گردانی را به سمت شکل گیری معاملات اتوماتیک و بی نیاز از دخالت نیروی انسانی نسبت به تصمیم گیری پیش برده اند که در آینده شاهد بازرگانی نوین خواهیم بود.
توجه داشته باشید که در حال حاضر، از این روش برای بازارگردانی سهام بسیاری از شرکت ها استفاده می شود و نوع خرید و فروش در تابلو معاملاتی این شرکت ها نیز روان تر شده است.
بازارگردان ها چگونه منفعت کسب می کنند؟
بازار گردان ها با ریسک نگهداری دارایی، کارمزد و سود دریافت می کنند؛ چراکه این ریسک وجود دارد که پس از خرید اوراق از فروشنده و پیش از فروش اوراق به خریدار، ارزش اوراق کم شود. در خارج از کشور برای هر اوراقی که توسط بازارگردان پوشش داده شود، اسپرد داده می شود که همان شکاف قیمت پیشنهادی در معاملات خرید و فروش می باشد. در ایران نیز بازاگردان ها کارمزد دریافت می کنند.
جمع بندی
در این مقاله، به نقش بازارگردان به عنوان یک عامل تسهیل کننده در افزایش حجم معاملات بورسی اشاره کردیم. با وجود این اشخاص و در صورت عملکرد صحیح آن ها، دیگر با صف های سنگین خرید و فروش روبرو نخواهیم بود. سرمایه گذاران مطمئن تر عمل می کنند و سرمایه گذاری در بازار، رونق بیشتری خواهد داشت. سپس به چگونگی عملکرد آن ها پرداختیم وپس از آن به عوامل موثر در عملکرد بازار گردا ن ها نگاهی داشتیم و پس از آن روش کسب درآمد آن ها توضیح داده شد. همچنین، پیرامون شکل گیری بازار گردانی در عصر جدید هم مطالبی آورده شد.
نظر بدهید