حرکت گله ای (herd behavior)

اصطلاح حرکت گله ای یا herd behavior به پدیده ای اشاره دارد که در آن افراد به گروه هایی پیوسته و اعمال دیگران را با این فرض که افراد دیگر قبلاً تحقیقات خود را انجام داده اند دنبال می کنند. حرکات گله در همه جنبه های جامعه رایج است، حتی در بخش مالی، جایی که سرمایه گذاران به جای تکیه بر تجزیه و تحلیل خود، آنچه را که سرمایه گذاران دیگر انجام می دهند دنبال می کنند. 

حرکت گله ای چیست؟

حرکت گله ای رفتاری است که در آن افراد تمایل دارند به اعمال دیگران واکنش نشان دهند و از آنها پیروی کنند. این رفتار شبیه به واکنش حیوانات به صورت گروهی است، زمانی که آنها به طور هماهنگ از مسیر خطر (خطر درک شده یا غیر قابل درک)، فرار می کنند. حرکت گله ای یا رفتار گله ای با مفهوم فقدان تصمیم گیری فردی یا درون نگری متمایز می شود و باعث می شود که افراد درگیر به شیوه ای مشابه با دیگران در اطراف خود فکر و رفتار کنند.

انسان‌هایی مستعد ذهنیت گله‌ ای هستند که به طرق مختلف، از نحوه خرید تا نحوه سرمایه‌گذاری، با فعالیت‌ها و جهت‌گیری‌های دیگران مطابقت دارند. ترس از دست دادن یک ایده سرمایه گذاری سودآور اغلب نیروی محرکه پشت حرکت گله ای است، (به خصوص در پی اخبار خوب یا پس از انتشار یک یادداشت تحقیقاتی توسط یک تحلیلگر) اما این موضوع می تواند یک اشتباه باشد.

در امور مالی رفتاری، سوگیری ذهنیت گله به تمایل سرمایه گذاران برای پیروی و کپی کردن آنچه سرمایه گذاران دیگر انجام می دهند اشاره دارد. آنها تا حد زیادی تحت تأثیر احساسات و غریزه هستند، نه تجزیه و تحلیل مستقل خود.

حرکت گله ای (herd behavior)، که به عنوان گله‌داری نیز شناخته می‌شود، سابقه در شروع تجمع‌های بزرگ و بی‌اساس در بازار و فروش‌هایی دارد که اغلب مبتنی بر عدم حمایت اساسی برای توجیه هر یک از آن ها است. حرکت گله ای عامل مهمی برای حباب های قیمتی (و یا سقوط های بازار) در بازارهای مالی است.

از آنجایی که این نوع رفتار غریزی است، کسانی که تسلیم آن نمی شوند اغلب احساس ناراحتی یا ترس می کنند. اگر جمعیت عموماً به یک جهت می روند، ممکن است فردی با رفتن به سمت مخالف احساس کند که اشتباه می کند.

طبیعت انسان برای پیروی از جمعیت

همه ما فردیت خود را دوست داریم و اصرار داریم که با تصمیم گیری براساس نیازها و خواسته های خود مسئولیت رفاه خود را بر عهده بگیریم. طبیعی است که انسان ها بخواهند احساس کنند که بخشی از جامعه ای هستند با هنجارهای مشترک فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی. بنابراین نباید تعجب آور باشد که دنبال کردن جمعیت فقط بخشی از طبیعت انسان است.

می‌توان سرمایه‌گذاران را وادار کرد که از گله پیروی کنند، چه از طریق خرید در اوج بازار و چه از طریق پریدن از کشتی در یک بازار نزولی. نظریه مالی رفتاری این رفتار را به تمایل طبیعی انسان به تحت تأثیر قرار گرفتن از تأثیرات اجتماعی نسبت می‌دهد که باعث ترس از تنها ماندن یا ترس از دست دادن می شود.

یکی دیگر از نیروهای محرک در پشت رفتار جمعیت، تمایل ما به جستجوی رهبری در قالب توازن نظر جمعیت است (ما فکر می کنیم که اکثریت باید درست بگویند) یا در قالب چند فرد کلیدی که به نظر می رسد رفتار جمعیت را هدایت می کنند (به دلیل توانایی غیرعادی آنها در پیش بینی آینده).

در مواقع عدم اطمینان، ما به رهبران قوی نگاه می کنیم تا رفتار ما را راهنمایی کنند و نمونه هایی برای پیروی از آن ارائه دهند. 

حرکت گله ای و حباب های سرمایه گذاری

حباب سرمایه گذاری زمانی رخ می دهد که رفتار پرشور بازار باعث افزایش سریع قیمت دارایی، بالاتر و فراتر از ارزش ذاتی آن شود. تا زمانی که قیمت دارایی به سطحی فراتر از منطق بنیادی و اقتصادی برسد، حباب به تورم و بزرگ شدن خود ادامه می‌دهد.

در این مرحله از وجود حباب، افزایش بیشتر در هزینه دارایی اغلب صرفاً مشروط به ادامه خرید توسط سرمایه گذاران با بالاترین قیمت است. وقتی سرمایه گذاران دیگر تمایلی به خرید در آن سطح قیمتی ندارند، حباب شروع به فروپاشی می کند. در بازارهای سوداگرانه، انفجار و فروپاشی حباب می تواند تأثیرات گسترده ای را برانگیزد.

چگونه از حرکت گله ای اجتناب کنیم؟

همانطور که گفته شد رفتار گله ای سرمایه گذاران عامل اصلی حباب ها در بازارهای مالی است و نشان می دهد که سرمایه گذاران تصمیمات تجاری مشابهی اتخاذ می کنند که ممکن است منجر به انحراف قیمت یک دارایی از ارزش بنیادی آن شود.

حرکت گله ای ممکن است غریزی باشد اما راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید از دنبال کردن جمعیت و در نتیجه حرکت گله ای اجتناب کنید، به خصوص اگر فکر می‌کنید با انجام این کار اشتباه می‌کنید. این کار نیاز به نظم و انضباط و چند ملاحظه دارد.

• برای انجام تحقیق به دیگران نگاه نکنید و برای مطالعه حقایق برای خودتان قدم بردارید.
• بررسی های لازم را انجام دهید و سپس نظرات و تصمیم نهایی خود را توسعه دهید.
• در مورد اینکه چگونه و چرا مردم اقدامات خاصی را انجام می دهند سؤال بپرسید و خودتان تصمیم بگیرید.
• اگر حواس‌تان پرت شده است، تصمیم‌گیری را به تأخیر بیندازید، چه به دلیل استرس یا هر عامل خارجی دیگری.
• ابتکار عمل را به دست بگیرید، جسارت داشته باشید و از متمایز شدن در میان جمعیت نترسید.

خطرات بالقوه ذهنیت گله ای در بازارها

حرکت گله ای (herd behavior) یا پیروی از جمعیت می‌تواند باعث تقویت روندها فراتر از اصول اساسی شود. از آنجایی که مردم از ترس از دست دادن سرمایه‌گذاری‌ها یا به این دلیل که فقط چیزهای مثبتی شنیده‌اند اما در واقع بررسی‌های لازم را انجام نداده‌اند اقدام به خرید می کنند، قیمت‌ ها می‌توانند سر به فلک بکشند. این شور و شوق غیرمنطقی می‌تواند منجر به حباب‌ های قیمتی ناپایداری شود که در نهایت از هم می‌پاشد.

برعکس، گاهی مردم بدون دلیل منطقی و تحقیق، برای فروش اقدام می کنند، که می‌تواند به رکود وحشتناک تبدیل شود.

نکات مثبت ذهنیت گله ای در بازارها 

رفتار گله داری (herd behavior) می تواند فوایدی داشته باشد. این رفتار اجازه می دهد تا سرمایه گذاران تازه کار یا ناآگاه از تلاش و تحقیق دیگران بهره مند شوند. برای مثال، سرمایه‌گذاری با شاخص منفعل، یک استراتژی از نوع گله‌ای است که بر تطابق ساده با عملکرد بازار گسترده‌تر تکیه دارد.

ازسوی دیگر حرکت گله ای همچنین می‌تواند به معامله‌گر مبتدی این امکان را بدهد که ضررهای خود را زودتر کاهش دهد، زیرا اغلب بهتر است همراه با دیگران بفروشند تا اینکه بخواهند به عنوان یک کیف دارایی ضررده را نگهداری کنند.