روانشناسی معاملات برای تحلیلگران تکنیکال از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زیرا این دسته از تحلیلگران بازار، به تکنیک نمودار سازی برای پیشبرد اهداف و تصمیم های خود تکیه می کنند. نمودار یک ارز دیجیتال ارائه کننده اطلاعات گسترده‌ای درباره روند قیمتی ارزهای دیجیتال می باشد. اگر چه تحلیل تکنیکال و تکنیک های نمودارسازی به تحلیلگران کمک زیادی در رابطه با تشخیص روندهای قیمتی و فرصت‌های طلایی خرید و فروش ارائه می کند، ولی فقط با شناخت روانشناسی معاملات تریدرها، در نهایت می توان به درک درستی از روندهای قیمتی دست پیدا کرد. در این مقاله قصد داریم ضمن آشنایی با پانیک سل یا فروش وحشت زده (Panic Sell)، راه های جلوگیری از پانیک سل را نیز ارائه دهیم.
پانیک سل (Panic Sell) چیست؟
زمانی پانیک سل یا فروش وحشت زده اتفاق می افتد که سرمایه گذاران به محض سقوط بازار، اقدام به فروش ارزهای دیجیتال خود می کنند. افرادی که پانیک سل یا فروش وحشت زده را تجربه می کنند، معمولا معامله گرانی تازه‌کار و مبتدی یا سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدتی می باشند که به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت و ریسک نیستند و قصد ندارند که منتظر بازگشت بازار به روند صعودی و افزایش مجدد قیمت بمانند. این دسته از معامله گران و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند برای جلوگیری از ضرر، دارایی‌های خود را به سرعت بفروشند.
این دسته از فروشندگان، نخستین افرادی هستند که حتی با سقوط کم بازار رمز ارز نیز، اقدام به فروش دارایی‌های خود می‌کنند. زمانی که عملیات فروش به صورت گسترده و از روی ترس در بازار ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد، این بازار سقوط قیمت ناشی از این فروش را تجربه خواهد کرد. البته بعد از وقوع پانیک سل، تریدرها و سرمایه گذارانی که منتظر خرید رمز ارز پس از سقوط قیمت بودند، اقدام به خرید می کنند و به واسطه این خرید، بازار شاهد یک روند قیمتی صعودی می شود. به عبارت دیگر فروش وحشت‌زده منجر به کاهش شدید قیمت یک دارایی می شود که ترس و وحشت سایر تریدرها و سرمایه گذاران را به همراه می آورد و در نتیجه آنها نیز وادار به فروش دارایی های خود می شوند. این چرخه در نهایت کاهش بیش از پیش قیمت ها را به دنبال خواهد داشت.
مفهوم پانیک سل درباره سرمایه گذاران بازار
فروش وحشت‌زده در بازار ارزهای دیجیتال، افت قیمت یک ارز دیجیتال به شکلی مصنوعی را به همراه دارد، زیرا با وجود کاهش شدید قیمت، ارزش ذاتی و کیفیت پروژه تغییر نخواهد کرد. در واقع می توان گفت حتی در صورتی که تعداد بسیار زیادی از افراد دچار پانیک سل شوند و به طور یک جا همه دارایی‌های دیجیتال خود را بفروشند، افراد یا موسسات دیگری وجود خواهد داشت که با قیمت بسیار پایینی آن دارایی دیجیتال را بخرند و سبب افزایش قیمت آن شوند. پانیک سل می‌تواند حجم زیادی از دارایی‌های افراد را نابود کند، در حالی که بازیابی این دارایی ها ممکن است ماه‌ها یا حتی سالها زمان ببرد.
عواقب مالی جبران نشدنی پانیک سل
پانیک سل برای ضرر و زیان، ریسک بالایی را به دنبال خواهد داشت. سرمایه گذاران که اقدام به سرمایه گذاری برای رسیدن به اهدافی در سال‌های آتی می‌کنند، در مقابل پانیک سل مقاومت بیشتری خواهند داشت، ولی اگر فردی اقدام به سرمایه گذاری برای بازنشستگی کند، در صورت بروز پانیک سل قبل از زمان بازنشستگی، قطعا دچار مشکل جدی خواهد شد، به خصوص اگر تصمیم داشته باشد زندگی خود را با تکیه بر این سرمایه‌گذاری‌ها بگذراند.
در بازارهای مالی همواره خطر افت ناگهانی قیمت ها وجود دارد، بنابراین منطقی است که سرمایه‌گذاران با نزدیک‌شدن به دوران بازنشستگی، اقدام به بازبینی دارایی‌های خود به صورت منظم کنند و به جای حرکت به سمت دارایی‌های پر ریسک‌تر، سراغ دارایی های با ثبات‌تری بروند. وجود این خطرات باعث شد تا کارشناسان به افراد توصیه کنند برای احتیاط بیشتر، اندازه 6 تا 12 ماه از مخارج زندگی خود را به صورت وجه نقد نگه دارند. افت بازارهای مالی مانند ارز، کالاهای اساسی و مسکن زمانی صورت می گیرد که تعداد فروشندگان از تعداد خریداران بیشتر باشد یا گاهی تعداد فروشندگان به قدری بیشتر از تعداد خریداران می شود که فروشندگان تمایل پیدا می کنند تا دارایی‌های خود را با هر قیمتی به فروش برسانند. می توان گفت زمانی که تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران یک بازار دچار وحشت می شوند، به احتمال زیاد آن بازار سقوط خواهد کرد.
دلایل بروز پانیک سل
عوامل متعددی وجود دارد که منجر به رخ دادن یک فروش وحشت‌زده در بازارهای مالی شوند. از جمله این عوامل می توان به دست‌های ضعیف، سفارش‌های حد ضرر یا استاپ-لاس (Stop-Loss Order)، عبرت‌گرفتن از اشتباهات گذشتگان و همچنین الگوریتم ها اشاره کرد، که در ادامه به بررسی هر کدام از آنها می پردازیم.
1- دست‌های ضعیف (Weak Hands)
Weak Hands یا همان دست های ضعیف یکی از اصطلاحات بازارهای مالی می باشد که بیشتر برای افرادی که در کار خود مهارت ندارند و بدون برنامه‌ریزی و هر گونه استراتژی معاملاتی، وارد معاملات می شوند. بنابراین این افراد به دلیل عدم داشتن اطلاعات کافی و همچنین وجود ضعف در بررسی بازار، دچار ضرر و زیان های زیادی می شود. سرمایه گذاران زیادی با همین عملکرد بدون تحلیل یا دستان ضعیف، باعث می شوند دیگران ثروتمند شوند. زیرا در هر بازاری برای برنده شدن افراد نیاز است که افراد دیگری بازنده شوند. دست‌های ضعیف بازار نیز عهده دار این وضعیت هستند.
در بازار سرمایه، پول از جیب افراد عجول به سمت افراد صبور سرازیر می‌شود. دستان ضعیف اقدام به فروش بیشتر دارایی‌های خود با قیمتی کم می کنند و یا بدون انجام بررسی ها و تحلیل های درست، اقدام به تبدیل دارایی های خود به ارز دیجیتال می‌کنند. برای یک بازار غیر قابل پیش‌بینی، داشتن برنامه های قابل پیش‌بینی اقدامی چندان هوشمندانه به حساب نمی آید. این افراد در هر برهه از زمان، با نوسان قیمت‌های عادی بازار دچار استرس می شوند و از خود رفتاری عجیب و غیر منطقی بروز می‌دهند. بنابراین در بازارهای نزولی فروشنده هستند و در بازارهای صعودی معمولاً خریدار می باشند.
2- سفارش‌های حد ضرر یا Stop-Loss Order
بعضی از برنامه های مورد استفاده در معاملات، باعث افزایش شدت پانیک سل می شوند. این برنامه‌ها می‌توانند فقط یک سفارش Stop-Loss باشند. سفارش Stop-Loss، یک نوع سفارش جاری جهت خرید یا فروش رمز ارزها در زمان رسیدن به قیمت از پیش تعیین برای آنها می باشد. این نوع سفارش برای سود بردن از فرصت افت قیمت یک دارایی می‌تواند راهی عالی و موثر باشد، اما به دلیل افت ناگهانی بازار، اغلب این سفارش‌ها منجر به فروش خودکار می شوند و در صورتی که تعداد این فروش‌های خودکار به حد کافی برسند، می‌توانند باعث تسریع افت بازار شوند و در پیدایش پانیک سل نقش مؤثری داشته باشند.
3- عبرت‌گرفتن از اشتباهات گذشتگان
برای جلوگیری از پانیک سل تا سالها پیش فقط به افراد توصیه می‌شد که دچار وحشت نشوند. حتی پس از بحران‌های مالی بزرگ و پانیک سل، همچنان بازارهای مالی به نقطه قبلی خود برگشته اند، اما با این حال در صورتی که افراد بتوانند مقاومت خوبی از خود در برابر وسوسه فروش نشان دهند، اما نمی توان تاثیر دوره‌های پانیک سل بر روی ثروت و برنامه‌های سرمایه گذاران را انکار کرد. البته نحوه این تأثیرات بستگی به نگاه او به ریسک، شیوه سرمایه‌گذاری فرد و همچنین سبد سرمایه‌گذاری او دارد. از آن جایی که در آینده نوسانات شدیدی در بازار ایجاد خواهد شد، بنابراین به سرمایه گذاران توصیه می شود از افرادی که فقط به خاطر ترسیدن، دارایی‌های خود را می فروشند، دوری کنند. همچنین سرمایه گذاران می توانند حداقل یک مورد افت بازار را در صورتی که سبد خود را به درستی چیده باشند، تحمل‌کنند. تأثیری که پانیک سل بر پس‌انداز های بلندمدت دارد، چیزی جز نابود‌ی آنها است.
4- الگوریتم‌ها
بعضی از الگوریتم‌های مورد استفاده توسط سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و مؤسسات مالی بزرگ، اقدام به فروش خودکار دارایی ها در صورت کاهش قیمت یک سهم و رسیدن آن تا سطحی مشخص می کنند. یکی از تریدرهایی که کنترل نرم‌افزار معاملاتی بسیار پیچیده خود را در سال ۲۰۱۰، از دست داد، سقوط سریعی (Flash Crash) را ایجاد کرد که در کمتر از یک ساعت، تقریباً ۱ تریلیون دلار از سرمایه بازار را ناپدید کرد. ریسکی که برای کل سیستم ها توسط این ابزارها ایجاد می شوند، از جمله دلایلی می باشد که بیشتر بورس های بزرگ برای کاهش پانیک سل، اقدام به نصب مجموعه‌ای از محدودیت‌های معاملاتی کرده‌اند. همچنین به کاربران این برنامه‌ها، قبل از بروز پانیک فرصت کالیبره‌کردن مجدد آنها را بدهند.
روش های جلوگیری از ضرر (و حتی کسب سود) در یک Panic Sell
1- کشف فرصت‌ها
همانطور که گفته شد، معمولاً تعداد زیادی از افراد وحشت‌زده در طول پانیک به سمت تصمیمات غیر منطقی می روند که در نتیجه فرصت‌های خرید ارزشمندی را برای سایر سرمایه گذاران فراهم می‌کنند اما مشکل این است که برای فهمیدن زمان پایان اپیزود پانیک، هیچ راهی وجود ندارد. همچنین راهی برای فهمیدن زمان به کف رسیدن بازار در دسترس نیست. معامله گران حرفه‌ای که از مدل‌های پیچیده ریاضی استفاده می‌کنند، در رابطه با کشف زمان بازگشت بازار، نتایج متناقضی به دست آورده‌اند، اما برای اکثر سرمایه‌گذاران باهوش نیز در بهترین حالت این کار یک بازی شانس محور و حدسی است. بنابراین افراد می‌توانند دوره پانیک سل را از طریق ۲ راهکار پشت سر بگذارند، اول اینکه دچار وحشت نشوند و دوم اینکه به خرید خود، در زمان افت بازار که دارایی‌ها با قیمت‌های خیلی پایینی فروخته می‌شوند، ادامه دهند.
2- میانگین‌گیری از هزینه دلاری (Dollar Cost Averaging)
میانگین‌گیری از هزینه دلاری (کم کردن میانگین) یکی از راه‌های استفاده از پانیک سل می باشد. سرمایه‌گذار در این استراتژی بلندمدت، می تواند به‌طور منظم (مثلاً هر ماه) مبلغ ثابتی از یک دارایی را خریداری می‌کند. این کار به سرمایه گذاران امکان خرید در قیمت‌های پایین‌تر را می دهد و می توانند هنگامی که قیمت بالاتر است، اقدام به محدود کردن سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین، این استراتژی علاوه بر کاربردی بودن در دوره‌های پانیک، می تواند به عنوان راهکاری برای تمام مواقع محسوب شود.
نظر بدهید