بازار پول چیست؟

بازار پول به تجارت در سرمایه گذاری های مبتنی بر بدهی بسیار کوتاه مدت اشاره دارد. در سطح عمده فروشی، معاملات با حجم بالا بین موسسات و معامله گران را شامل می شود. در سطح خرده فروشی، شامل صندوق های سرمایه گذاری مشترک بازارپول خریداری شده توسط سرمایه گذاران فردی و حساب هایی است که توسط مشتریان بانک افتتاح می شود. در تمام این موارد، بازارپول با درجه بالایی از ایمنی و نرخ بازده نسبتا پایین مشخص می شود.

درک بیشتر بازار پول

بازارپول یکی از ارکان نظام مالی جهانی است که شامل مبادله مقادیر زیادی پول بین بانک ها و به عنوان مثال، دولت ایالات متحده است. اکثر معاملات بازارپول، معاملات عمده فروشی است که بین مؤسسات مالی و شرکت ها انجام می شود.

موسساتی که در بازارپول شرکت می کنند، بانک هایی هستند که به یکدیگر و شرکت های بزرگ و سپرده های مدت دار وام می دهند؛ شرکت‌هایی که از طریق فروش اوراق تجاری به بازار که می‌توانند توسط شرکت‌ها یا صندوق‌های دیگر خریداری شوند، پول جمع‌آوری می‌کنند؛ و سرمایه گذارانی که گواهی های سپرده بانکی را به عنوان مکانی امن برای پارک پول در کوتاه مدت خریداری می کنند. برخی از آن معاملات عمده فروشی در نهایت به عنوان اجزای صندوق های سرمایه گذاری مشترک بازار پول و سایر سرمایه گذاری ها به دست مصرف کنندگان راه پیدا می کند.

چه کسی از بازار پول استفاده می کند؟

در بازار عمده‌فروشی، اوراق تجاری یک مکانیسم وام‌گیری محبوب است، زیرا نرخ‌های بهره بالاتر از سپرده‌های مدت‌دار بانکی یا اسناد خزانه است و محدوده سررسید بیشتری در دسترس است. با این حال، ریسک نکول برای اوراق تجاری به طور قابل توجهی بیشتر از ابزارهای بانکی یا دولتی است.

افراد می توانند با خرید صندوق های بازارپول، گواهی سپرده کوتاه مدت (CD) یا اسناد خزانه داری ایالات متحده در بازارپول سرمایه گذاری کنند. برای سرمایه گذاران فردی، بازار پول دارای مکان های خرده فروشی است، از جمله بانک های محلی. کارگزاران راه دیگری برای سرمایه گذاری در بازار پول می باشند.

دولت ایالات متحده اسناد خزانه داری را در بازارپول منتشر می کند که سررسید آنها از چند روز تا یک سال متغیر است. دلالان اولیه آنها را در مقادیر زیادی مستقیماً از دولت می خرند تا بین خود تجارت کنند یا به سرمایه گذاران بفروشند. سرمایه گذاران انفرادی می توانند آنها را مستقیماً از دولت از طریق وب سایت TreasuryDirect یا از طریق یک بانک یا یک کارگزار خریداری کنند. دولت های ایالتی، شهرستانی و شهری نیز اوراق کوتاه مدت صادر می کنند.

صندوق‌ های بازارپول به دنبال ثبات و امنیت با هدف عدم از دست دادن پول و حفظ ارزش خالص دارایی (NAV) در 1 دلار هستند. این خط پایه NAV یک دلاری باعث ایجاد عبارت "شکستن دلار" می شود، به این معنی که اگر ارزش به زیر سطح NAV یک دلار کاهش یابد، بخشی از سرمایه گذاری اصلی از بین رفته و سرمایه گذاران پول خود را از دست خواهند داد. با این حال، این سناریو بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد، اما از آنجا که بسیاری از صندوق‌ های بازارپول تحت بیمه FDIC نیستند، به این معنی است که صندوق‌ های بازارپول نیز می‌توانند پول خود را از دست بدهند.

نهاد های بازارپول

موسسات مالی مختلفی که در بازارپول به داد و ستد وام های کوتاه مدت می پردازند، اعضای تشکیل دهنده آن هستند. به عنوان مثال:

بانک مرکزی

بانک مرکزی کشور محوری است که کل بازارپول حول آن می چرخد و به عنوان نگهبان بازارپول عمل می کند و عرضه پول و اعتبار را به نفع ثبات اقتصاد افزایش یا کاهش می دهد. بانک مرکزی خود به طور مستقیم وارد معاملات نمی شود اما بازار پول را از طریق تغییرات در نرخ بهره و عملیات بازار آزاد کنترل می کند.

بانک های تجاری

بانک های تجاری نقشی حیاتی در بازارپول دارند. آنها پیش پرداخت ها و اسناد خزانه را تنزیل می کنند و در مقابل سفته و امثال آن وام می دهند. آنها همچنین در حل مشکلات نقدینگی خود از بازارپول کمک می گیرند.

واسطه های مالی غیر بانکی

علاوه بر بانک های تجاری، واسطه های مالی غیر بانکی نیز وجود دارند که وجوه کوتاه مدتی را به وام گیرندگان در بازار پول وام می دهند. چنین واسطه های مالی عبارتند از: بانک های پس انداز، خانه های سرمایه گذاری، شرکت های بیمه، صندوق های تامین مالی و سایر شرکت های مالی.

انواع ابزارهای بازار پول

صندوق های بازار پول

بازار عمده‌ فروشی پول محدود به شرکت‌ها و مؤسسات مالی است که به ازای هر تراکنش از 5 میلیون دلار تا بیش از 1 میلیارد دلار وام می‌دهند و وام می‌گیرند. صندوق های سرمایه گذاری، سبدهایی از این محصولات را به سرمایه گذاران فردی ارائه می دهند. ارزش خالص دارایی (NAV) چنین وجوهی در نظر گرفته شده است که در 1 دلار باقی بماند. در طول بحران مالی 2008، یک صندوق به زیر آن سطح سقوط کرد. این امر باعث وحشت بازار و خروج گسترده از صندوق‌ها شد که در نهایت منجر به محدودیت‌های اضافی در دسترسی آنها به سرمایه‌گذاری‌ های پرخطرتر شد.

حساب های بازار پول

حساب های بازارپول نوعی حساب پس انداز هستند. آنها سود می پردازند، اما برخی ناشران به دارندگان حساب حقوق محدودی برای برداشت گاه به گاه پول یا نوشتن چک در برابر حساب ارائه می دهند. (برداشت ها توسط مقررات فدرال محدود شده است. اگر از آنها فراتر رود، بانک فوراً آن را به حساب جاری تبدیل می کند.) بانک ها معمولاً سود یک حساب بازارپول را به صورت روزانه محاسبه می کنند و ماهانه به حساب اعتبار می دهند.

به طور کلی، حساب‌های بازارپول نرخ بهره کمی بالاتر از حساب‌های پس‌انداز استاندارد ارائه می‌دهند. اما تفاوت در نرخ‌ های بین حساب‌ های پس‌انداز و بازارپول از زمان بحران مالی 2008 به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. میانگین نرخ های بهره برای حساب های بازار پول بر اساس میزان سپرده گذاری متفاوت است. از آگوست 2021، بهترین حساب بازارپول بدون حداقل سپرده در ایالات متحده، 0.56 درصد سود سالانه ارائه می‌کرد.

گواهی سپرده

اکثر گواهی های سپرده صرفاً صندوق های بازار پول نیستند زیرا با شرایط تا 10 سال فروخته می شوند. با این حال، گواهی های سپرده ای با شرایط کوتاه از سه ماه تا شش ماه نیز در دسترس هستند.

همانند حساب‌ های بازارپول، سپرده‌های بزرگتر و بلند مدت ‌تر نرخ بهره بهتری را به همراه دارند. نرخ ها در آگوست 2021 برای گواهی های سپرده 12 ماهه بسته به اندازه سپرده از حدود 0.50٪ تا 0.70٪ متغیر بود. برخلاف یک حساب بازار پول، نرخ های ارائه شده با گواهی سپرده برای دوره سپرده گذاری ثابت می ماند. معمولاً با برداشت زودهنگام وجوه سپرده شده در گواهی سپرده جریمه ای در نظر گرفته می شود.

اوراق تجاری

بازار اوراق تجاری برای خرید و فروش وام های بدون وثیقه برای شرکت هایی است که نیاز به تزریق نقدینگی کوتاه مدت دارند. فقط شرکت های دارای اعتبار بالا در این بازار شرکت می کنند، بنابراین ریسک ها کم می باشد.

پذیرش بانکدار

پذیرش بانکدار یک وام کوتاه مدت است که توسط بانک تضمین می شود. پذیرش بانکدار که به طور گسترده در تجارت خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند چکی است که تاریخ آن به اتمام رسیده و تضمینی است که واردکننده می‌تواند هزینه کالا را پرداخت کند. بازار ثانویه ای نیز برای خرید و فروش پذیرش بانکدار با تخفیف وجود دارد.

یورو دلار

یورو دلار ها، سپرده‌های دلاری هستند که در بانک‌های خارجی نگهداری می‌شوند و بنابراین مشمول مقررات فدرال رزرو نیستند. سپرده های بسیار بزرگ یورو دلار در بانک های جزایر کیمن و باهاما نگهداری می شود. صندوق‌های بازار پول، بانک‌های خارجی و شرکت‌های بزرگ در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند زیرا نرخ بهره در آنها کمی بالاتر از معمول می باشد.

قرارداد بازخرید

رپو یا قرارداد بازخرید (repo)، بخشی از بازارپول وام دهی یک شبه است. اسناد خزانه یا سایر اوراق بهادار دولتی با توافق برای بازخرید آنها به قیمت معین در تاریخ معین به طرف دیگری فروخته می شود.

بازارپول در مقابل بازار سرمایه

بازارپول به عنوان یک بازار معاملات کوتاه مدت (کمتر از یک سال) تعریف می شود و در درجه اول توسط دولت ها و شرکت ها استفاده می شود تا جریان نقدی خود را ثابت نگه دارند و سرمایه گذاران سود متوسطی کسب کنند.

بازار سرمایه به خرید و فروش اوراق بدهی بلندمدت و اوراق بهادار اختصاص دارد. اصطلاح "بازار سرمایه" به کل بازارهای سهام و اوراق قرضه اشاره دارد. در حالی که این روزها هر کسی می‌تواند سهام را در کسری از ثانیه بخرد و بفروشد، شرکت‌هایی که سهام منتشر می‌کنند این کار را با هدف جمع‌آوری پول برای عملیات بلندمدت خود انجام می‌دهند. در حالی که قیمت سهام ممکن است در نوسان باشد، برخلاف بسیاری از محصولات بازار پول، تاریخ انقضا ندارد (البته مگر اینکه خود شرکت فعالیتش را متوقف کند).

پرسش و پاسخ

دلیل نام گذاری "بازار پول" چیست؟

بازارپول به بازار اوراق بهادار بدهی با نقدشوندگی بالا، بسیار امن و کوتاه مدت اشاره دارد. به دلیل این ویژگی ها، آنها اغلب به عنوان معادل های نقدی در نظر گرفته می شوند که می توانند در کوتاه مدت با پول قابل تعویض باشند.

چرا بازارپول مهم است؟

بازارپول برای عملکرد روان یک اقتصاد مالی مدرن بسیار مهم است و این امکان را به پس انداز کنندگان می دهد تا به کسانی که به وام های کوتاه مدت نیاز دارند وام بدهند و سرمایه را برای بهره ورانه ترین ترین استفاده از آن تخصیص می دهد. این وام‌ها که اغلب یک شبه یا برای چند روز یا چند هفته داده می‌شوند، مورد نیاز دولت‌ها، شرکت‌ها و بانک‌ها هستند تا بتوانند تعهدات کوتاه‌مدت یا الزامات قانونی خود را برآورده کنند. در عین حال، به کسانی که پول نقد اضافی در دست دارند، اجازه می دهد تا سود کسب کنند.

چند نمونه از ابزارهای بازار پول چیست؟

بازار پول از انواع مختلفی از اوراق بهادار شامل اوراق خزانه کوتاه مدت (مانند اوراق قرضه)، گواهی سپرده، اوراق تجاری، قراردادهای بازخرید (ریپو) و صندوق های سرمایه گذاری مشترک بازارپول که در این ابزارها سرمایه گذاری می کنند، تشکیل شده است.

آیا در بازار پول امکان ضرر وجود دارد؟

برای سپرده گذاران، اکثر حساب های بازارپول توسط FDIC تا سقف 250000 دلار برای هر موسسه بیمه می شوند. از آنجایی که ابزارهای بازار پول بسیار کم ریسک هستند، عملاً هیچ شانسی برای از دست دادن پول با داشتن گواهی سپرده یا اوراق خزانه وجود ندارد. در دوره‌های تنش مالی شدید، به عنوان مثال، در اوج بحران مالی سال 2008، برخی از صندوق‌های بازارپول  برای مدت کوتاهی متحمل ضرر شدند، اما این به سرعت اصلاح شد.

معایب بازار پول چیست؟

از آنجایی که ابزارهای بازارپول عملاً بدون ریسک هستند، سرمایه گذاری ها در این ابزارها نیز با نرخ های بهره بسیار پایین - اغلب نرخ بازده بدون ریسک - همراه هستند. در نتیجه، در مقایسه با دارایی‌های پر ریسک‌ تر مانند اوراق قرضه یا سهام، سود سرمایه یا رشد سرمایه‌ گذاری قابل‌ توجهی ایجاد نمی‌کنند. برخی از انواع حساب‌های بازارپول، مانند گواهی سپرده، می‌توانند پول شما را تا زمان سررسید قفل کنند که می‌تواند از ماه‌ ها تا سال‌ها متغیر باشد.

شرایط یک بازار پول کارامد چیست؟

• استفاده از طیف گسترده ای از ابزارهای مالی
• هدایت پس انداز ها و سرمایه ها به سمت تولید
• تسهیل اجرای سیاست های پولی 

جمع بندی

در این مطلب با بازارپول، عملکرد، کاربرد و ابزارهای آن آشنا شدیم. به طور خلاصه:

• بازارپول بازاری برای ابزارهای کوتاه مدت است که جایگزین نزدیکی برای پول هستند. این ابزارها شامل صندوق ها و حساب های بازارپول، گواهی سپرده، اوراق تجاری و قرارداد های بازخرید می باشند.
• یک فرد امکان این را دارد که با خرید یک صندوق سرمایه گذاری مشترک در بازارپول، خرید اسناد خزانه یا افتتاح حساب در یک حساب بازارپول در بانک، در این بازار سرمایه گذاری کند. 
• سرمایه گذاری در بازارپول با ایمنی و نقدینگی مشخص می شود و خالص ارزش دارایی های صندوق های بازار پول در ایالات متحده روی 1 دلار هدف گذاری شده است.