صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟

صندوق‌ های پوشش ریسک (Hedge Fund)، به عنوان دسته‌ای از شرکت‌های خصوصی این امکان را به سرمایه‌ گذاران می دهند جهت سرمایه گذاری کردن در فرصت های مختلف، پول خود را در آن قرار ‌دهند. این‌ شرکت ‌ها برای کسب سود، استراتژی‌های متفاوتی دارند. صندوق پوشش ریسک، ساختاری در سرمایه‌ گذاری مشترک می باشد که توسط شرکت «مشاور سرمایه‌ گذاری» و یا «مدیریت مالی» تشکیل شده است که به سرمایه‌ گذاران خود امکان حضور جهت سرمایه گذاری در طیف وسیع‌ تری را می دهد. در این مقاله قصد داریم به بررسی جنبه های مختلف صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) بپردازیم.

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) به عنوان شرکت های سرمایه گذاری، توسط افراد حرفه ‌ای و با تجربه اداره می شوند. نحوه‌ی عملکرد این شرکت‌ها به گونه ای می باشد که افراد برای سرمایه‌گذاری فرصت‌های مناسبی پیدا می‌کنند که دارای ریسک زیادی هستند و در صورت‌ سود کردن، میزان سود رسانی آن زیاد است. این فرصت‌های سرمایه‌گذاری نیازمند تحقیقات و بررسی های زیادی می باشند و این امکان وجود دارد که بخش وسیعی از این تحقیقات وابسته به اطلاعاتی باشند که دسترسی به آنها به سادگی امکان پذیر نباشد. بنابراین مدیریت این شرکت ها توسط افراد حرفه‌ ای و با تجربه در سرمایه‌گذاری صورت می گیرد. انتخاب نام صندوق پوشش ریسک برای این شرکت، یک دلیل تاریخی دارد و برگرفته شده از فرصت‌ های خرید و فروش استقراضی می باشد؛ زیرا اولین صندوق در بازارهای نزولی و با هدف پوشش ریسک معاملات مارجین و اهرمی مورد استفاده قرار گرفته است.

در طی زمان و با گسترش انواع مفهوم پوشش ریسک، این مفهوم در انواع مختلف سرمایه‌ گذاری به کار گرفته شد. صندوق‌ های پوششی در حال حاضر در طیف وسیعی از بازارها و استراتژی‌ ها و از طریق بهره‌مندی از تکنیک‌ های مدیریتی ریسک و همچنین ابزارهای مالی، حضور دارند. دست یافتن به بازدهی بالا در اوضاع نامساعد بازار، هدف اکثر استراتژی ‌های سرمایه‌ گذاری می باشد. مدیران پوشش سرمایه، اقدام به سرمایه گذاری پول خود در سرمایه‌ ای می کنند که کنترل آن را بر عهده دارند، بنابراین مدیران و سرمایه‌ گذاران دیگر، در یک راه یکسان قرار می گیرند.

ویژگی های صندوق های پوشش ریسک

صندوق‌ های پوشش ریسک با صندوق‌ های سنتی از برخی جهات متفاوت‌ هستند که در ادامه به بررسی ویژگی های متمایز کننده این دو می پردازیم.

1- فقط در دسترس سرمایه‌گذاران واجد شرایط می باشد.

صندوق ‌های پوشش ریسک، اجازه ی گرفتن پول را فقط از سرمایه‌گذاران و اشخاصی دارند که واجد شرایط مشخصی هستند. برای مثال، در کشور آمریکا، افراد برای سرمایه‌گذاری کردن، باید یکی از شرایط ذکر شده در پایین را داشته باشند.

1- افراد باید در طی یک سال ۲۰۰.۰۰۰ دلار درآمد داشته باشند و تضمین کنند که در آینده نیز همین درآمد حفظ خواهد شد. این مقدار برای افراد متأهل، برابر با ۳۰۰.۰۰۰ دلار می باشد.

2- ارزش دارایی خالص افراد باید بیش از یک میلیون دلار باشد. ( به غیر از ارزش خانه محل سکونت)

3- متصدی، مدیر اجرایی، شریک و سایر افراد واجد شرایط که نوعی وابستگی به صندوق پوشش ریسک داشته باشند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به این ترتیب، سرمایه‌گذارانی را که دارای قدرت مدیریت و کنترل ریسک ‌های احتمالی سرمایه‌گذاری های گسترده‌ تر هستند را مناسب این امر تشخیص می دهند. همچنین حدود ۶۵ درصد از سرمایه‌ی صندوق پوشش متشکل از سرمایه‌گذاران نهادی می باشد.

2- عرضه گزینه‌ های بیشتر در مقایسه با سایر صندوق‌ها

صندوق پوشش ریسک به‌ آسانی قادر است اقدام به سرمایه گذاری در زمین، مستغلات، املاک، سهام، ارزها، فروش استقراضی و قراردادها کند. در حالی که فعالیت صندوق‌های مشترک که تحت عنوان Mutual Funds هستند، محدود به حوزه‌ی سهام و اوراق قرضی می باشد. ابزارهای مالی برای مدیران امکان سودآوری حتی در شرایط رکود بازار سهام را به همراه دارد، این افراد معمولا از اهرم‌ها استفاده می‌کنند. صندوق‌های پوشش ریسک برای افزایش سود، اغلب از معاملات مارجین و وجوه استقراضی استفاده می کنند.

3- ساختار کارمزدی ۲ درصدی

اغلب صندوق ‌های پوشش ریسک، به صورت همزمان کارمزد نحوه‌ی عملکرد و ضریب هزینه را دریافت می‌کنند. این ساختار کارمزد تحت عنوان "دو و بیست" ( ۲% کارمزد مدیریت دارایی و ۲۰% سود حاصله) بیان می شود. به‌ دلیل دریافت ۲% کارمزد مدیریت دارایی، معمولا به این شرکت ها نقدهایی وارد می شود، زیرا آنها این 2 درصد را بدون توجه به کسب سود و ضرر دریافت می‌کنند. برای مثال در صورتی که صندوقی ۱ میلیارد جذب سرمایه داشته باشد، سالانه بیست میلیون دلار را بدون انجام هیچ کاری به عنوان کارمزد به دست می آورد.

4- عدم وجود نظارت گسترده بر روی آن‌ها

نهادهای ناظرِ بازار سرمایه در کشورهای دیگر، نظارت زیادی بر روی فعالیت ‌های صندوق سرمایه دارند. در مقابل، صندوق‌های پوشش ریسک شامل هیچ ‌کدام از مقررات نظارت بر نهادهای سرمایه‌گذاری نمی‌شوند و اجازه هیچ نوع بازرسی توسط دولت و یا هر سازمان دیگری را نمی دهند. بنابراین فعالیت خود را در خفای کامل انجام می دهند. البته به معنای این نیست که نهادهای نظارتی، فعالیت های کلاهبرداری را آزاد گذاشته اند. صندوق‌های پوشش ریسک توانایی بالایی در جذب اعتبار دارند و ضریب آن‌ها در جذب اعتبار از مؤسسات مالی و بانک‌ها بالاتر است.

راهبردهای سرمایه‌ گذاری در صندوق های پوشش ریسک

- فروش استقراضی: در فروش استقراضی، فروش بخشی از سهامی صورت می گیرد که صندوق مالک آن نیست. در روش فروش استقراضی، صندوق پس از حدس قیمت های آتی، اقدام به استقراض سهام افراد می کند و از طریق معامله ‌ای در بازار، شروع به استفاده از نوسان قیمت‌ها می‌کند.

- استفاده از آربیتراژ: صندوق های پوشش ریسک جهت بهره ‌بردن از اختلاف قیمت در انواع بازارها از آربیتراژ استفاده می کنند.

- بهره بردن از ابزارهای مالی مشتقه از جمله اختیار معامله و قراردادهای آتی

- سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با ارزش کم‌تر از حد معمول یا فاقد مطلوبیت

- استفاده از مزایای شکاف میان قیمت واقعی سهام و قیمت کنونی بازار

- سرمایه‌ گذاری در بازارهای جدید

معایب و خطرات صندوق های پوشش ریسک

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ های پوشش ریسک به دلیل سرمایه‌ گذاری در امور مختلف و همچنین نبود مقررات محدودکننده، همراه با سود زیادتری می باشد. البته که این گسترده بودن، خطرات زیادی را می تواند به دنبال داشته باشد. برخی از شکست های‌ اقتصادی معروف، مرتبط به صندوق‌ های پوشش ریسک می باشد. البته انعطاف زیاد صندوق‌ های پوشش ریسک برای مدیران مالی تاکنون توانسته سودهای بلندمدت بسیاری را به همراه داشته باشد.

پوشش ریسک به عنوان تلاشی جهت کاهش ریسک می باشد اما در حال حاضر اکثر صندوق‌های پوششی، به دنبال به حداکثر رساندن سود به ‌دست ‌آمده از سرمایه ‌گذاری و صندوق‌های پوششی می باشند. بنابراین، کاربرد این شرکت ‌ها محدود به پوشش ریسک نمی باشد. مدیران صندوق‌ های پوششی، اقدام به انجام سرمایه‌ گذاری ‌های پرخطری می کنند که ریسک بالاتری را نسبت به دیگر سرمایه‌گذاری‌ها دارد. در واقع همین ریسک بالاست که سرمایه‌گذاران بسیاری را به سمت این شرکت ها با این تفکر که «ریسک بیش‌تر باعث سود بیش‌تر می‌شود» جذب می‌کند.

برخی خطرات صندوق ریسک

1- اثر اهرم: علاوه بر پولی که در صندوق‌های پوشش ریسک توسط سرمایه‌گذاران سرمایه‌گذاری می شوند، این صندوق‌ها از بانک‌ها و نهادهای مالی دیگر نیز پول‌ قرض می‌کنند. برای مثال، صندوق‌های پوشش ریسک، مطابق با مقررات آمریکا می‌توانند در ازای هر 1 دلاری که تحت ‌عنوان سرمایه جذب می نمایند، از بانک ‌ها و سایر نهادهای مالی حدود 9 دلار قرض کنند. البته یک زیان ۱۰ درصدی منجر به از دست‌ رفتن کل سرمایه در صندوق شود. استفاده از اهرم و پول استقراضی ممکن است یک خسارت جزئی را تبدیل به یک ضرر خیلی بزرگ کند.

۲- استقبال از دارایی ریسک ‌پذیر: صندوق های پوشش ریسک به‌ صورت ذاتی به دنبال سرمایه‌گذاری با بازده حداکثری و البته پر ریسک ‌تر هستند.

۳- غیر شفاف بودن: متنوع ‌سازی پورتفولیو (سبد دارایی)، استراتژی معاملات و سایر تصمیم‌های صندوق برای سرمایه‌گذاران به صورت شفاف بیان نمی‌شود.

۴- کمبود نظارت: به دلیل کمبود نظارت مالی بر فعالیت‌های صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund)، اغلب آن‌ها ریسک ساختاری پنهانی دارند.

صندوق پوشش ریسک در ارز دیجیتال

در سال‌های گذشته به دنیا افزایش روند صعودی بیت‌ کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این بازار در نگاه سرمایه‌گذاران به عنوان یک بازار قانونی و موجه جلوه کرد و تعداد زیادی از سرمایه گذاران را به‌ خود جلب کرد. البته سرمایه ‌گذاری در بازار کریپتو نیز بدون ریسک نمی باشد، زیرا تحت پشتیبانی دولت ها قرار ندارند و از زمان عرضه این مفهوم و ورود آنها به جهان فقط یک دهه می گذرد. با وجود ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال، بسیاری از سرمایه گذاران توانسته اند با انتخاب استراتژی‌ های درست خرید و فروش رمز ارزها، سود خوبی را از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال کسب کنند.

صندوق‌ های بزرگ، از عملکرد بیت‌کوین که حجم سرمایه‌ی کمی نسبت به طلا و ارزهای فیات دارد، آگاهی کاملی دارند. همچنین در جریان علاقه و تقاضای افراد به سرمایه‌گذاری در این بازار می باشند. این ‌گونه از صندوق ‌ها با دو دیدگاه متفاوت به جامعه‌ی ارز دیجیتال نگاه می کنند؛ یکی دیدگاه "نگران" است، از این رو که ارزهای دیجیتال برای صندوق‌ها می توانند به عنوان یک رقیب محسوب شوند و دیدگاه دیگر که دیدگاه "قدردانی" می باشد که می تواند موقعیتی مناسب برای کسب سود زیاد برای این صندوق‌ها فراهم کند. در ارزهای دیجیتال، صندوق ‌های پوششی مشابه عملکرد یک صندوق پوشش ریسک معمولی عمل می کنند که کنترل یک پورتفوی شامل ارز دیجیتال را بر عهده دارند. دو نوع صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال وجود دارند که عبارتند از:

۱- صندوق‌ هایی که ارز دیجیتال را به صورت انحصاری کنترل می‌کنند.

۲- صندوق‌ هایی که سبد دارایی‌ آنها هم شامل ارزهای دیجیتال و هم شامل دارایی های دیگر می باشد.

صندوق های پوشش ریسک ارز دیجیتال، در هر دو حالت بالا، همواره برای زیاد کردن سود به‌ دنبال یک فرصت مناسب هستند، بنابراین، آن‌ها اقدام به سرمایه گذاری در ICO یا ارزهای دیجیتال می‌کنند و خرید و فروش را در وقت مناسب انجام می‌دهند.

این فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری همان‌ طور که قبل ‌تر نیز بیان شد، توسط سرمایه‌ گذاران با تجربه و متخصص، کنترل، تعادل بخشی و تجزیه می‌شوند. به این ترتیب یک فرصت برد-برد برای متخصصان و سرمایه گذاران توسط صندوق پوشش ایجاد می شود. برای نخستین ‌بار در سال 2017، ایده‌ی میلیونر شدن در مدت زمانی کوتاه رخ داد و این وضعیت به‌دلیل انفجار قیمت ارزهای دیجیتال در این سال بود که توجیه رشد تعداد زیادی از صندوق‌های Hedge Fund ارز دیجیتال را به دنبال داشت. پانترا کپیتال، بلک مون، کوین کپیتال و بیت اسپرد جز معروف‌ ترین شرکت‌ های سرمایه ‌گذاری و صندوق Hedge Fund ارز دیجیتال می باشند. ارزهای دیجیتال نوسانی و پر ریسک هستند و ریسک سرمایه گذاران با سرمایه‌گذاری در این صندوق پوششی، دوبرابر می شود زیرا صندوق‌های پوشش ریسک بسیار بالایی دارند و حتی شبیه به قمار است.

سخن پایانی

سرمایه گذارانی که قصد دارند در صندوق پوشش ریسک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، ابتدا باید در ارتباط با اعتبار صندوق و مدیران آنها تحقیقات لازم را انجام دهند. همچنین باید بدانند که آینده‌ی مالی آنها بستگی به توانایی و علم این مدیران در بازار مالی دارد.